Pieczarka bulwiasta
Pieczarka bulwiasta (Agaricus sylvicola (Vittad.) Peck) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pieczarka bulwiasta |
| Nazwa systematyczna | |
| Agaricus sylvicola (Vittad.) Peck Ann. Rep. Reg. N.Y. St. Mus. 23: 97 (1872) | |
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1832 r. Carlo Vittadini nadając mu nazwę Agaricus campestris var. sylvicola. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1872 r. Charles Horton Peck[1].
Alternatywna łacińska pisownia Agaricus silvicola. Synonimy naukowe:
- Agaricus campestris subsp. silvicola (Vittad.) Fr. 1838
- Agaricus campestris var. sylvicola Vittad. 1832
- Agaricus essettei Bon (1983)
- Agaricus flavescens (Gillet) Sacc. 1887
- Fungus flavescens (Gillet) Kuntze 1898
- Fungus sylvicola (Vittad.) Kuntze 1898
- Pratella campestris var. sylvicola (Vittad.) Gillet 1878
- Pratella flavescens Gillet 1878
- Psalliota campestris var. sylvicola (Vittad.) P. Kumm. 1872
- Psalliota sylvicola (Vittad.) Richon & Roze 1885
- Psalliota sylvicola (Vittad.) Richon & Roze 1885 var. sylvicola[2].
Polską nazwę podał Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwę pieczarka zaroślowa[3].
Morfologia edytuj
Początkowo półkulisty, później parasolowato otwarty, o średnicy od 6 do 14 cm, biały, dość mięsisty, opatrzony słabym, tępym garbkiem, wierzch od jedwabistego do delikatnie włókienkowatego, a nawet włókienkowato-kosmkowaty[4]. Czasami ma barwę białokremową, siarkowożółtą lub ochrowożółtą. Po uciśnięciu żółknie[5].
Wolne, bardzo ściśle ustawione, u osobników młodych białawe, później o kolorze szarawo-czerwonym, a wreszcie ciemnoczerwonym aż do czarnobrązowego[5].
Wysokość 5–10 cm, szerokość 1,5–3 cm, kształt wysmukły, walcowaty, nieco zwężający się ku górze, ponad pierścieniem jedwabiście włóknisty. Powyżej bulwy przeważnie zgięty i u podstawy charakterystycznie rozszerzony, z pierścieniem bardzo cienkim, zwisającym i od strony dolnej obramowanym skórzanymi brodawkami[4].
W kapeluszu biały, bardzo cienki, z jamą koło trzonu. Po nacięciu lub zgnieceniu żółknący. Pachnie przyjemnie anyżkiem[5].
Purpurowobrunatny. Zarodniki eliptyczne, gładkie, o rozmiarach 6–7,5(8) × 4–5,5 µm, bez pory rostkowej[4].
- Gatunki podobne
- Młode, stożkowato zamknięte owocniki tego grzyba można pomylić ze śmiertelnie trującym muchomorem jadowitym (Amanita virosa), u muchomora jednak skórka kapelusza nie barwi się po uszkodzeniu na kolor żółty. Ostateczne wyjaśnienie daje podstawa trzonu, która u muchomorów jadowitych opatrzona jest pochwą[6].
- Pieczarka biaława (Agaricus arvensis) – jej blaszki nigdy nie mają różowego odcienia[5].
- Pieczarka karbolowa (Agaricus xanthodermus) – różni się karbolowym zapachem, a jej miąższ po uszkodzeniu silnie żółknie[5].
Występowanie i siedlisko edytuj
W Ameryce Północnej i w Europie gatunek szeroko rozprzestrzeniony[7][8], w Polsce również dość częsty[9].
Naziemny grzyb saprotroficzny. Rośnie od lata do późnej jesieni (lipiec-październik) w lasach sosnowych, świerkowych, lecz także pod bukami, chętnie na trawiastych obrzeżach wśród iglastej ściółki, przeważnie pojedynczo[4].
Znaczenie edytuj
Grzyb jadalny, smaczny. Nie dla każdego przyjemny zapach anyżkowy znika podczas przyrządzania[4]. Zapach ten spowodowany jest przez niewielkie ilości mieszaniny alkoholu benzylowego i benzaldehydu[10]. Grzyb ma zdolność gromadzenia kadmu; stężenie tego pierwiastka może w owocniku być nawet 300 razy większe od stężenia w glebie[11].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-03-10] (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 37, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b c d e Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 83, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, s. 77, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ Agaricus sylvicola [online], MushroomEXpert [dostęp 2013-03-04].
- ↑ Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 200, ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Sylvie Rapior i inni, The anise-like odor of Clitocybe odora, Lentinellus cochleatus and Agaricus essettei, „Mycologia”, 94 (3), 2002, s. 373–376, DOI: 10.2307/3761770, JSTOR: 3761770.
- ↑ Hans-Ulrich Meisch, Johannes A. Schmitt, W. Reinle, Schwermetalle in Höheren Pilzen: Cadmium, Zink und Kupfer, „Journal of Biosciences” (32c), 1977, s. 172–181.