Ulica Jana Kilińskiego w Łodzi
Ulica Jana Kilińskiego w Łodzi – ulica o długości około 6 kilometrów, biegnąca południkowo od skrzyżowania ul. Północnej z ul. Franciszkańską (Stare Miasto) do ul. Śląskiej (Chojny).
| Stare Miasto, Helenów, Centrum, Fabryczna, Księży Młyn, Górniak, Chojny | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Skrzyżowanie z ul. Narutowicza | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
6,0 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Łodzi  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 51°46′10,3″N 19°27′52,1″E/51,769520 19,464461
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_ID_613040.jpg)
Historia ulicy edytuj
Regulację ulicy przeprowadzono w latach 1824–1828 podczas tworzenia osady przemysłowej, przeznaczonej pod osiedlenie tkaczy lnu i bawełny, którą nazwano Łódka[1].
Ulica początkowo nosiła nazwę Widzewska[1]. Około roku 1920 patronem ulicy stał się płk. Jan Kiliński[2]. Ulica Jana Kilińskiego zyskała na prestiżu w drugiej połowie XIX stulecia. Przy niej kończył bieg pociąg z Koluszek (od 1865), który przywoził bawełnę, a wywoził tkaniny na teren imperium Rosyjskiego. W pobliżu stanęła cerkiew św. Aleksandra Newskiego. Przy ul. Tuwima wzniesiono gmach Poczty Głównej (1903), a przy ul. Narutowicza ekskluzywny wówczas hotel Polonia. Naprzeciw dworca kolejowego powstał w okresie międzywojennym Dom Pomnik Józefa Piłsudskiego (dziś Łódzki Dom Kultury).
W czasie II wojny światowej zmieniono nazwę ulicy na Buschlinie[2][3]. Po wyzwoleniu Łodzi powrócono do nazwy ulicy sprzed okupacji niemieckiej.
Tramwaje edytuj
Wytyczono dwie linie tramwajowe, łączące Dworzec Kolei Fabryczno-Łódzkiej z cmentarzem przy ulicy Ogrodowej i z placem Kościelnym. Funkcję pierwszej zajezdni pełniła „remiza” usytuowana przy ulicy Tramwajowej. Przez długi czas była to jedyna zajezdnia dla tramwajów miejskich w Łodzi. W 1928 roku wybudowano drugą zajezdnię przy zbiegu ulic Dąbrowskiej (obecnie Dąbrowskiego) i Kilińskiego. Jej otwarcie nastąpiło 20 czerwca 1928 roku. Obie zajezdnie nie pełnią już swoich funkcji[4][5].
Obiekty (w tym zabytki) edytuj
Przy ul. Kilińskiego znajdują się m.in. kolejno:
- ul. Kilińskiego 2 – pałac Roberta Biedermanna, 1878–1879, nr rej. A/96 z 20.01.1971; obecnie siedziba spółki „Atlas”
- ul. Kilińskiego 24 – Zbór Kościoła Zielonoświątkowego „Immanuel”
- Kamienica Pinkusa Brzezińskiego, Kilińskiego 49, nr rej. A/142 z 20.06.2013[6]
- Hotel Polonia Palast, Kilińskiego/Narutowicza 38, 1910–1912, nr rej. A/352 z 31.03.1994
- Park im. Stanisława Moniuszki
- Sobór prawosławny pw. św. Aleksandra Newskiego, ul. Kilińskiego 54, 1880–1884, nr rej. A/117 z 20.01.1971
- Park im. Henryka Sienkiewicza, Sienkiewicza-Kilińskiego, 1894–1897, nr rej. A/302 z 6.12.1984
- ul. Kilińskiego 82/Tuwima 21 – kamienica czynszowa Mojżesza Szmula Bronowskiego, 1938, 1942, nr rej. A/39 z 17.07.2007
- budynki Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Łódzkiego, ul. Kilińskiego 101, nr rej. A/34 29.03.2007:
- budynek Dyrekcji Plantacji Miejskich, obecnie główny muzeum, koniec XIX w., 1924
- dom mieszkalny, obecnie pomocniczy muzeum, po 1860
- ul. Kilińskiego 152 – dawna siedziba policji kryminalnej; obecnie budynek Prokuratury Okręgowej
- Park im. Jana Kilińskiego
- Skwer im. Władysława Strzemińskiego
- ul. Kilińskiego 222 – Fabryka Adama Ossera, 1903, nr rej. A/70 z 19.12.2008
- ul. Kilińskiego 228 – Kościół Matki Boskiej Fatimskiej
- ul. Kilińskiego 245 – Zajezdnia tramwajowa, 1928-1929, nr rej. A/88 z 29.01.2010
- budynek administracyjno-biurowy
- hala główna postojowa
Dawne synagogi edytuj
Komunikacja miejska edytuj
Autobusy dzienne edytuj
- 53A, 53B, 53C, 53D, 53E (na odcinku Narutowicza – al. Rodziny Poznańskich, w kierunku dworca Łódź Fabryczna)
- 57 (na odcinku al. Rodziny Poznańskich – Narutowicza, w kierunku osiedla Piastów-Kurak)
- 75A, 75B (na odcinku Broniewskiego – Śląska, w kierunku dworca Łódź Widzew)
- 77 (na odcinkach Wigury – Fabryczna, w kierunku dworca Łódź Fabryczna, i Fabryczna – Abramowskiego, w kierunku Starego Rokicia)
- 86A, 86B (na odcinku al. Rodziny Poznańskich – Narutowicza, w kierunku Retkini)
Autobusy nocne edytuj
- N3A, N3B (na odcinku Wigury – Broniewskiego)
Tramwaje edytuj
- 1 (na całym odcinku)
- 4 (na odcinku Pomorska – al. Rodziny Poznańskich)
- 5 (na odcinku Północna – Stanisława Przybyszewskiego)
- 9 (na odcinku Narutowicza – al. Rodziny Poznańskich)
- 12 (na odcinku Narutowicza – al. Rodziny Poznańskich)
- 13 (na odcinku Narutowicza – al. Rodziny Poznańskich)
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Anna Rynkowska, Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, s. 7, ISBN 978-83-939822-4-0.
- ↑ a b Kilińskiego Jana. [w:] Baza: Ulice Łodzi [on-line]. wimbp.lodz.pl. [dostęp 2013-09-23].
- ↑ Łódzkie ulice (Internet Archive). [dostęp 2012-03-24].
- ↑ „Kronika Miasta Łodzi”; Najbardziej „łódzka” ulica; Widzewska-Kilińskiego, Dariusz Kędzierski, s. 241, 4/2007, ISSN 1231-5354.
- ↑ Ostatni dzień starej zajezdni. Będzie galeria handlowa.
- ↑ Urząd Miasta Łodzi, Gminna Ewidencja Zabytków Miasta Łodzi [online] [dostęp 2021-07-07].