Wikipedia

Wasiłowice

wieś w województwie opolskim

Wasiłowice (dodatkowa nazwa w j. niem. Waschelwitz) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Biała.

Wasiłowice
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Biała

Liczba ludności (2011)

162[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-210[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0491570

Położenie na mapie gminy Biała
Mapa konturowa gminy Biała, na dole znajduje się punkt z opisem „Wasiłowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Wasiłowice”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Wasiłowice”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Wasiłowice”
Ziemia50°24′05″N 17°39′17″E/50,401389 17,654722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 162 osoby[2].

Geografia edytuj

Położenie edytuj

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 8 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Kotliny Raciborskiej. Należy do Euroregionu Pradziad[5]. Leży na obszarze 372,1 ha. Ma charakter rolniczy. Głównymi uprawami są tutaj pszenica, rzepak i buraki cukrowe[6]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)[7].

Środowisko naturalne edytuj

W Wasiłowicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,1 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Wasiłowic wynoszą 617 mm. Dominują wiatry zachodnie[8].

Nazwa edytuj

Nazwa należy do grupy nazw patronomicznych i pochodzi od nazwiska założyciela miejscowości Waslowskiego[9]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości Waslowice podając jej znaczenie „Dorf des Waslowski”, czyli po polsku „Wieś Waslowskiego”[9].

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Waślowice oraz zgermanizowaną – Waschelwitz[10]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod polską nazwą Waślowice, a także niemiecką Waschelwitz we fragmencie: „Waschelwitz (1531 Waschlowitze, 1534 Warsowitze, polnisch Waślowice)”[11]. Ze względu na swoje polskie pochodzenie w 1936 nazwa Waschelwitz została zmieniona przez nazistowską administrację III Rzeszy na nową, całkowicie niemiecką nazwę Tiefengrund[12].

W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Waślowice[13]. 9 września 1947 nadano miejscowości nazwę Wasiłowice[14]. 24 listopada 2008 wprowadzono dodatkową nazwę wsi w języku niemieckim – Waschelwitz.

Historia edytuj

 
Pieczęć Wasiłowic (1751)

Wieś została założona na początku XVI wieku. Została wspomniana w urbarzu z 1531[6]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego bialskiego w Monarchii Habsburgów[15]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[16].

 
Pieczęć Wasiłowic (1895)

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu chłopa z kosą na ramieniu skierowanego w prawo wśród wysokiej trawy, a w otoku napis: WASCHELWITZER GEMEINDE-SIEGEL / Kr. Neustadt O/Schl. (pol. Gmina Wasiłowice / Powiat Prudnicki)[17]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 273 mieszkańców Wasiłowic 25 posługiwało się językiem niemieckim, a 248 językiem polskim. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Wasiłowice znalazły się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym[18].

W czasie działań wojennych w 1945 w okolicy Wasiłowic zginęło 41 niemieckich żołnierzy, którzy następnie zostali pochowani przez miejscową ludność na boisku za wsią. W 2015 przeprowadzono ekshumację masowych grobów[19].

W latach 1945–1950 Wasiłowice należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Śmicz[20], a w latach 1954–1972 do gromady Ligota Bialska.

W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku[21], kotlarz[22], krawiec[23], szewc[24].

Mieszkańcy edytuj

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków[25]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego.

Liczba mieszkańców wsi edytuj

Zabytki edytuj

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[30]:

  • dom, XIX w., (wypisany z księgi rejestru, nie istnieje).

Pomniki i obiekty upamiętniające edytuj

  • Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik w Wasiłowicach powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Po II wojnie światowej został rozbudowany[31].

Transport edytuj

Wasiłowice posiadają połączenia autobusowe z Białą, Korfantowem, Prudnikiem, Rzymkowicami. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy[32].

Religia edytuj

Katolicy z Wasiłowic należą do parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białej (dekanat Biała). We wsi znajduje się kaplica św. Urbana[33].

Turystyka edytuj

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Wasiłowicach[34].

Szlaki turystyczne edytuj

Przez Wasiłowice prowadzi szlak turystyczny:

Szlaki rowerowe edytuj

Przez Wasiłowice prowadzi szlak rowerowy[36]:

Bezpieczeństwo edytuj

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 16 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)[37].

Teren wsi, jak i całej gminy Biała, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[38]. Gminę Biała obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[39].

Ludzie związani z Wasiłowicami edytuj

  • Alfred Liczbański (1900–1978) – działacz społeczny i narodowy, żołnierz, nauczyciel w szkole w Wasiłowicach

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 144498
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1441 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-08-22].
  6. ↑ a b Wasiłowice – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-22].
  7. ↑ Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23].
  8. ↑ Klimat: Wasiłowice: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-08-22].
  9. ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 25, OCLC 456751858 (niem.).
  10. ↑ Knie 1830 ↓, s. 831.
  11. ↑ Triest 1865 ↓, s. 1092.
  12. ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
  13. ↑ P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 24.
  14. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 września 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 124, poz. 778).
  15. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  16. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  17. ↑ 1054 Waschelwitz (Wasiłowice) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 20 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  18. ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 73.
  19. ↑ Ekshumowano kilkuset żołnierzy z czasów II wojny światowej [online], Onet Opole, 30 września 2015 [dostęp 2023-02-11] (pol.).
  20. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  21. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 151.
  22. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 375.
  23. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 390.
  24. ↑ Śląsk 1949 ↓, s. 426.
  25. ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
  26. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
  27. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 216.
  28. ↑ a b c d Wasiłowice [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-26], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  29. ↑ Andrzej Dereń, Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X.
  30. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 104.
  31. ↑ Miniona kadencja w sołectwach, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 2 (199), Biała: Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, Sportu, Turystyki i Rekreacji, luty 2011, s. 2, ISSN 1232-7352.
  32. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Wasiłowice, gm. Biała [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
  33. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
  34. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  35. ↑ Ścieżki rowerowe – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-22].
  36. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
  37. ↑ Posterunek Policji w Białej [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  38. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  39. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wasiłowice&oldid=73731178”