Čierny Balog

Čierny Balog (do 1927 r. Balog lub Čierny Hronec, w latach 1948-1951 Čierny Blh; niem. Schwarzwasser, węg. Feketebalog) – wieś (obec) w powiecie Brezno w kraju bańskobystrzyckim na Słowacji. Powierzchnia 147,1 km², liczba mieszkańców 5227 (spis ludności z 21.05.2011).

Čierny Balog

Kościół Wniebowzięcia Marii Panny
Herb
Państwo	Słowacja
Kraj	bańskobystrzycki
Powiat	Brezno
Starosta	František Budovec
Powierzchnia	147,104 km²
Wysokość	550 m n.p.m.
Populacja • liczba ludności	5062 (1 stycznia 2021)
Nr kierunkowy	048
Kod pocztowy	976 52
Tablice rejestracyjne	BR
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego Čierny Balog
Położenie na mapie Słowacji Čierny Balog
48°44′50″N 19°39′22″E
Strona internetowa

Stacja kolei wąskotorowej w Czarnym Balogu

Czarny Balog leży na pograniczu Rudaw Weporskich i Kotliny Brezneńskiej, przy czym teren katastralny wsi obejmuje całość rozległej, górnej części dorzecza Czarnego Hronu, sięgającego długimi dolinami w głąb grupy Balockich Wierchów (słow. Balocké vrchy) aż po główny grzbiet pasma. Aktualne centrum wsi znajduje się na wysokości ujścia dużego potoku Vydrová do Czarnego Hronu, ok. 550 m n.p.m.

Wieś powstała przez połączenie szeregu rozrzuconych dawniej wśród lasów osad drwali i węglarzy oraz zakładanych na wykarczowanych łazach osiedli, które powstawały poczynając od 1565 r.: Balog, Dobroč, Dolina, Fajtov, Jánošovka, Jergov, Látky, Komov, Krám, Krškov, Medveďov, Pustô, Vydrovo i Závodie. Do połowy XIX w. jej mieszkańcy żyli wyłącznie z pracy w lasach. Później część z nich znalazła zajęcie w rozbudowującej się hucie w Podbrezovej, od której dotarła do wsi budowana od 1908 r. linia kolei wąskotorowej (Czarnohrońska Kolej Leśna). Jednak jeszcze w latach międzywojennych (1933 i 1936) Czarny Balog był miejscem wielkich strajków robotników leśnych.

Przez Czarny Balog, a następnie przez przełęcz Tlstý javor 1019 (m n.p.m.) biegnie szosa (droga krajowa nr 529) z Brezna do Hryniowej.

W osadzie Dobroč urodził się w 1774 r. Jozef Dekret-Matejovie – słowacki leśnik, jeden z pionierów nowoczesnej gospodarki leśnej na terenie ówczesnych Węgier. Z Czarnego Balogu pochodził również urodzony w 1931 r. Anton Auxt – słowacki pedagog i matematyk.

Atrakcją turystyczną wsi jest utworzony w dolinie Vydrová skansen leśny, do którego jeździ z Podbrezovej uruchomiona ponownie w 1992 r. po dłuższej przerwie Czarnohrońska Kolej Leśna.