Łukasz Maurycy Stanaszek

polski antropolog

Łukasz Maurycy Stanaszek (ur. 27 maja 1976 w Otwocku[1]) – polski antropolog i archeolog, kustosz dyplomowany[2], kierownik Pracowni Antropologicznej w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie[3], popularyzator nauki, badacz i odkrywca[4][5] Urzecza (gwar. Łurzyce), podwarszawskiego mikroregionu etnograficznego.

Łukasz Maurycy Stanaszek
Ilustracja
Łukasz Maurycy Stanaszek w Aarhus, Dania.
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

27 maja 1976
Otwock

Doktor nauk humanistycznych
Specjalność: antropologia fizyczna, archeologia
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

2005 – nauki historyczne
Uniwersytet Warszawski

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Warszawski

Uczelnia

Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku

Instytut

Instytut Antropologii i Archeologii

Stanowisko

kustosz dyplomowany

Kierownik Pracowni Antropologicznej
Instytucja

Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie

Odznaczenia
Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”
Odznaka „Za opiekę nad zabytkami”

Działalność

edytuj

Pracę magisterską o wczesnośredniowiecznych pochówkach antywampirycznych napisał pod kierunkiem profesora Andrzeja Wiercińskiego[6]. W 2005 roku na Wydziale Historycznym UW obronił rozprawę doktorską na temat możliwości poznawczych antropologii w badaniach nad etnogenezą Słowian w kontekście aktualnych osiągnięć archeologii, historii, językoznawstwa i genetyki (promotor: Andrzej Wierciński/Karol Piasecki, recenzenci: Wanda Kozak-Zychman, Serhij Segeda i Jerzy Okulicz-Kozaryn)[7]. W roku 2018 Rada Naukowa Wydziału Historycznego UW odrzuciła jego wniosek o nadanie stopnia naukowego doktora habilitowanego w dyscyplinie etnologia[8].

Stanaszek zajmuje się przemianami osadniczymi i kulturowymi w Dolinie Środkowej Wisły oraz związaną z tym reaktywacją Urzecza. Ponadto bada szeroko rozumiany obrządek pogrzebowy populacji pradziejowych (głównie Słowian), w tym zagadnienie średniowiecznego wampiryzmu. Jest autorem ponad stu prac naukowych i popularnonaukowych[9][10], m.in. monografii nadwiślańskiego Urzecza, nagrodzonej w VII edycji konkursu „Mazowieckie Zdarzenia Muzealne – Wierzba” pierwszym miejscem w kategorii „najciekawsze wydawnictwo muzealne 2012 roku”[11]. Współautor zeszytu „Strój wilanowski z nadwiślańskiego Urzecza” w serii Atlas Polskich Strojów Ludowych[12]. Kolejna książka Stanaszka, „Wampiry w średniowiecznej Polsce“, jest pierwszym syntetycznym ujęciem zjawiska wampiryzmu na naszych ziemiach[13][14][15][16][17]. Od 2016 członek Rady Naukowej Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu, zaś od 2021 wiceprzewodniczący tej Rady[18].

Publikacje monograficzne

edytuj
  • Na Łużycu. W zapomnianym regionie etnograficznym nad Wisłą. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział w Czersku, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Warszawa-Czersk 2012[19],
  • Nadwiślańskie Urzecze. Podwarszawski mikroregion etnograficzny. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział w Czersku, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Warszawa-Czersk 2014[20],
  • [wspólnie z E. Piskorz-Branekova] Strój wilanowski z nadwiślańskiego Urzecza, red. A. Mironiuk-Nikolska, seria: „Atlas Polskich Strojów Ludowych”, t. 45, cz. IV Mazowsze i Sieradzkie, z. 11, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 2015[21],
  • Wampiry w średniowiecznej Polsce, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2016[22],
  • Dzieje wsi Jatne 1599-2022, Jatne: Urząd Gminy Celestynów, Stowarzyszenie "Jatne to My" 2022[23],
  • Między Polesiem a Urzeczem. Kultura ludowa na obszarze działania LGD Natura i Kultura, Wiązowna 2024[24].

Nagrody i odznaczenia

edytuj
  • Złota Odznaka „Za opiekę nad zabytkami” (MKiDN)[25]
  • Odznaka honorowa „Za Zasługi dla TMGKiCz” (Towarzystwo Miłośników Góry Kalwarii i Czerska)[26]
  • Tytuł honorowy „Zasłużony dla Góry Kalwarii”[27]
  • Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (MKiDN)[28]
  • Wyróżnienie honorowe „Skrzydła Konstancina”[29]
  • Nagroda Jubileuszowa „za wieloletnie badania naukowe nad mikroregionem Urzecze” z okazji 120-lecia powstania Konstancina i 100-lecia uzdrowiska Konstancin[30]
  • Nagroda Powiatu Piaseczyńskiego „Za zaangażowanie w odkrywanie Wisły w 2017 - Roku Rzeki Wisły”[31]
  • Medal Pamiątkowy 20-lecia Stowarzyszenia Muzealników Polskich Oddział Mazowiecki (SMP OM) za promowanie w świecie historii i kultury Urzecza[32]
  • Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego, XXI edycja konkursu (2020)[33][34]
  • Nagroda "Zasłużony dla kultury w Gminie Karczew" (2022)[35]

Przypisy

edytuj
  1. Zbigniew Judycki, Tadeusz Skoczek: Mazowieccy muzealnicy. Słownik biograficzny. Warszawa 2015, s. 141-143.
  2. Decyzja MKiDN z dn 17.09.2014 (DDK/DEC.KWAL/462/2014)
  3. Pracownia Antropologiczna. Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie. [dostęp 2012-11-15].
  4. M. Pokropek (rec.): Stanaszek Łukasz Maurycy, Na Łużycu. W zapomnianym regionie etnograficznym nad Wisłą. Warszawa-Czersk 2012, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. LXI, nr 3, 2013, s. 486-488.
  5. W. Brzeziński (rec.): Stanaszek Łukasz Maurycy, Na Łużycu. W zapomnianym regionie etnograficznym nad Wisłą. Warszawa-Czersk 2012, „Kronika Mazowiecka”, 3 (121), 2013, s. 38.
  6. Stanaszek Ł. M. 2000, Wampiryzm we wczesnym średniowieczu. Próba całościowej analizy problemu ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Polski. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, nr inw. 555-M. [dostęp 2012-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-08)].
  7. Dr Łukasz Maurycy Stanaszek, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2012-10-18].
  8. Uchwała nr 26 Rady Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 28 lutego 2018 r. w sprawie odmowy nadania dr. Łukaszowi Maurycemu Stanaszkowi stopnia doktora habilitowanego nauk humanistycznych w dyscyplinie etnologia
  9. Stanaszek Ł. M., Polska Bibliografia Naukowa. [dostęp 2012-12-20].
  10. Stanaszek Ł. M., życiorys naukowy i publikacje. [w:] urzecze.pl [on-line]. [dostęp 2021-02-16].
  11. Znamy laureatów „Wierzby”. mazovia.pl, 2013-09-27. [dostęp 2014-08-15].
  12. Strój wilanowski z nadwiślańskiego Urzecza. [dostęp 2012-12-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  13. Recenzja: Lubimy czytać. [dostęp 2016-10-10].
  14. Recenzja: Czepiam się książek. [dostęp 2016-10-10].
  15. Recenzja: Kot w Bookach. [dostęp 2016-10-10].
  16. Ł. M. Stanaszek: Wampiry w średniowiecznej Polsce. Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2016. ISBN 978-83-7982-130-3 (134 strony).
  17. Recenzja: Tanayah Czyta. [dostęp 2016-10-21].
  18. Rada Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. [dostęp 2021-02-16].
  19. ISBN 978-83-88372-43-8, ISBN 978-83-60099-48-3 (296 stron)
  20. ISBN 978-83-939981-0-4 (364 stron)
  21. ISBN 978-83-64465-03-1, ISSN 1899-2129 (148 stron)
  22. ISBN 978-83-7982-130-3 (134 strony), ISBN 978-83-7982-204-1 (wersja z aneksem: Pochówki antywampiryczne w Polsce, +48 stron)
  23. ISBN 978-83-954111-4-4 (194 strony)
  24. ISBN 978-83-972333-0-0(100 stron)
  25. Agnieszka Deja: Dwadzieścia lat TOnZ. [w:] Przegląd Piaseczyński [on-line]. 2014-10-15. [dostęp 2014-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-22)].
  26. Jubileusz Towarzystwa Miłośników Góry Kalwarii i Czerska. [dostęp 2014-11-03]., leg. TMGKiCz, 19.09.2014
  27. XX-lecie Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Oddział w Czersku. [w:] powiat-piaseczynski.info [on-line]. 2014-10-24. [dostęp 2014-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-03)].
  28. Adam Braciszewski: Święto z Wilkami. [w:] Kurier Południowy [on-line]. 2015-06-26. [dostęp 2015-06-27].
  29. Alicja Dzięgielewska: Kalejdoskop Konstancina z myślą o turystach. [w:] konstancinjeziorna.pl [on-line]. 2015-11-27. [dostęp 2017-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-11)].
  30. Piotr Chmielewski, Miasto zrodzone z marzeń [online], 16 maja 2017 [dostęp 2017-08-11].
  31. Piotr Chmielewski, Stalowe żagle za zaangażowanie w obchody Roku Rzeki Wisły [online], 9 stycznia 2018.
  32. Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce: Dzień Muzealnika na Mazowszu. [w:] muzeumpulaski.pl [on-line]. 2019-05-16. [dostęp 2021-02-16].
  33. Samorząd Województwa Mazowieckiego: Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego. [w:] nagroda.mazovia.pl [on-line]. [dostęp 2021-02-16].
  34. iOtwock: Łukasz Maurycy Stanaszek z nagrodą Marszałka. [w:] iotwock.info [on-line]. 2020-12-10. [dostęp 2021-02-16].
  35. Sebastian Rębkowski: Ośrodek kultury w Karczewie świętuje 40 lat!. [w:] iotwock.info [on-line]. 2022-09-26. [dostęp 2022-10-13].

Linki zewnętrzne

edytuj