Święty Ekspedyt
Święty Ekspedyt, również: Święty Wierzyn[1], łac. Expeditus – męczennik chrześcijański i święty Kościoła katolickiego.
| męczennik | |
 XIX-wieczny wizerunek świętego Wierzyna | |
| Data i miejsce śmierci |
303 |
|---|---|
| Czczony przez | |
| Wspomnienie | |
| Atrybuty |
kruk z wstęga z napisem Cras, hełm u stóp, krzyż z napisem Hodie |
| Patron |
spraw pilnych, nie cierpiących zwłoki, studentów, stron sądowych |
Nie wiadomo, w jakim okresie żył oraz gdzie i kiedy poniósł śmierć męczeńską. Wymieniany jest w Martyrologium Rzymskim i Breviarium Syriacum pod dniem 19 kwietnia jako męczennik.
Niektóre źródła jako miejsce śmierci podają Melitene[2]. W rejonach świata, gdzie jest wspominany, występuje w mniej lub w bardziej licznej grupie męczenników.
Legendarna postać utożsamiana jest ze świętym Meneasem lub Elpidiuszem. Czyniony jest patronem pilnych spraw i czczony w sposób zabobonny, co spotkało się z krytycznymi zarządzeniami Stolicy Apostolskiej.
W ikonografii przedstawiany jest jako wódz legionu wojskowego, depczący kruka z napisem Cras ( łac. Jutro). Święty trzyma krzyż z napisem Hodie ( łac. Dzisiaj).
Jedna z legend głosi, że świętemu w dniu, w którym zdecydował się nawrócić na chrześcijaństwo ukazał się diabeł pod postacią kruka, nakłaniając go, aby odłożył realizację swojego postanowienia na następny dzień. Św. Ekspedyt zmiażdżył ptaka swoją stopą, oświadczając: „Zostanę chrześcijaninem dzisiejszego dnia”.
Wzmianki o nim można znaleźć w pismach z V w. Potem jego kult całkowicie przygasł, aż do ponownego ożywienia w XVII w., głównie w Niemczech i na Sycylii, a obecnie w Rzymie, Brazylii, Argentynie, Chile, Polsce, Reunion i na Filipinach[3].
W Polsce ołtarz poświęcony św. Ekspedytowi znajduje się w lewej nawie warszawskiego kościoła Najświętszego Zbawiciela przy Placu Zbawiciela[4].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Jedenasta godzina świętego Wierzyna. kulturaludowa.pl. [dostęp 2023-03-04]. (pol.).
- ↑ Sant Espedito. xoomer.virgilio.it. [dostęp 2011-05-26]. (ang. • wł.).
- ↑ Ekspedyt [online], www.brewiarz.katolik.pl [dostęp 2021-04-19].
- ↑ Ołtarz św. Ekspedyta. Parafia Najświętszego Zbawiciela w Warszawie. [dostęp 2011-05-26].
Bibliografia edytuj
- Henryk Fros SJ, Franciszek Sowa: Księga imion i świętych. T. 2: D-G. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 121–122. ISBN 83-7097-374-4.
- Ekspedyt. deon.pl. [dostęp 2011-05-20]. (pol.).