4U 0142+61anomalny pulsar rentgenowski znajdujący się około 12 tys. lat świetlnych od Słońca w gwiazdozbiorze Kasjopei.

4U 0142+61
Ilustracja
Artystyczna wizja pulsara 4U 0142+61 wraz z dyskiem protoplanetarnym
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Kasjopeja

Rektascensja

01h 46m 22,41s

Deklinacja

+61° 45′ 03,2″

Odległość

~12 tys. ly
~3,6 tys. pc

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

pulsar AXP

Okres obrotu

8,68832877(2) s

Alternatywne oznaczenia
3A 0142+614, [BM83] X0142+614, 1ES 0142+61.4, EXO 0142+614, 1H 0132+607, [HVK2000] A, 1RXS J014621.5+614509, 2S 0142+614, 2U 0143+61, 3U 0143+61, 1XRS 01429+614, PSR 0142+61

4U 0142+61 najprawdopodobniej powstał w wyniku eksplozji gwiazdy o masie 10-20 mas Słońca, do której doszło około 100 tysięcy lat temu. Należy do grupy anomalnych pulsarów rentgenowskich (AXP), stanowiących prawdopodobnie odmianę magnetarów. Jego okres pulsacji wynosi około 8,7 s (Israel i in. 1994).

Dysk protoplanetarny

edytuj

4U 0142+61 jest otoczony dyskiem wokółgwiazdowym, odkrytym w 2006 roku przez Zhongxianga Wanga, Deeptę Chakrabarty'ego i Davida L. Kaplana z Kavli Institute for Astrophysics and Space Research w Massachusetts Institute of Technology. Masę dysku szacuje się na około 10 mas Ziemi. Dysk emituje silne promieniowanie podczerwone, które wykryto za pomocą Teleskopu Spitzera w wyniku systematycznych obserwacji pulsarów prowadzonych przez odkrywców w celu potwierdzenia opracowywanej teorii „niekompletnego” wybuchu supernowej, po którym część odrzuconej materii miałaby wracać do pulsara, tworząc przejściowo dysk akrecyjny, w którym zachodzą procesy lepkie (Ertan i in. 2007).

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj