ATMOS
ATMOS, również ATMOS 2000 (ang. Autonomous Truck Mounted Howitzer System) – izraelska samobieżna armatohaubica kalibru 155 mm na podwoziu Tatry, zaprojektowana przez Soltam Systems, a następnie produkowana przez Elbit Systems. Produkt przedstawiony głównie na eksport, użytkowany w Azerbejdżanie, na Filipinach, w Rwandzie, Tajlandii, Ugandzie i Zambii. W 2017 roku przedsiębiorstwo Elbit Systems otrzymało kontrakt na przygotowanie i dostawę armatohaubic dla Sił Obronnych Izraela.
 ATMOS w służbie Sił Zbrojnych Filipin | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Rodzaj |
samobieżna armatohaubica |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber |
155 mm |
| Długość lufy |
39/45/52 kalibry |
| Donośność |
ponad 40 km |
| Długość |
8,8 m |
| Długość odrzutu |
850 mm - 1100 mm |
| Szybkostrzelność |
8 strz./min |
| Obsługa |
2-6 osób |
| Prędkość marszowa |
80 km/h |
Na licencji pozyskanej od Elbit Systems Huta Stalowa Wola produkuje działa stanowiące uzbrojenie polskiej armatohaubicy AHS Kryl.
Historia edytuj
Projekt armatohaubicy był projektem własnym zakładów Soltam Systems. ATMOS miał stanowić alternatywę dla gąsienicowej artylerii samobieżnej. Konstrukcję stworzono z myślą o eksporcie[1][2]. Według Soltam Systems taka konstrukcja jest bardziej ekonomiczna. Wykorzystanie podwozia kołowego ma wpływać na większą mobilność, niższe koszty eksploatacji i zdolność szybszego użytku na polu walki[3].
Szczegóły na temat armatohaubicy kalibru 155 mm ujawniono w 2001 roku. Podano wówczas, że w produkcji całego zestawu bierze udział dziewięciu podwykonawców[2].
Już w 2003 roku podano, że zakłady podpisały kontrakt o wartości 5 milionów dolarów na dostawę armatohaubic ATMOS[1][2]. Według bazy danych SIPRI w tym roku Uganda nabyła trzy sztuki tej armatohaubicy[4].
Konstrukcja została zaprezentowana także Siłom Obronnym Izraela. Przeprowadzały one próby polowe zestawu w latach 2004, 2006, 2007–2008[1][2].
W 2010 roku przedsiębiorstwo Elbit Systems przejęło Soltam Systems i stało się oficjalnym producentem i sprzedawcą armatohaubicy ATMOS. W 2017 roku Ministerstwo Obrony Izraela poinformowało, że Elbit Systems wygrało kontrakt o wartości 800 milionów dolarów na przygotowanie i dostarczenie armii izraelskiej samobieżnych systemów artyleryjskich ATMOS[5].
W 2013 roku Huta Stalowa Wola poinformowała, że produkcja polskiej armatohaubicy Kryl będzie odbywać się przy wykorzystaniu izraelskiego systemu ogniowego ATMOS od Elbit Systems. Decyzja wynikała z braku własnych możliwości do produkcji części działa przez HSW[6].
W 2018 roku Elbit Systems zaprezentowało Siłom Zbrojnym Azerbejdżanu modyfikację umożliwiającą zastąpienie zestawu ogniowego kalibru 155 mm radzieckim działem M-46 kalibru 130 mm na ciężarówkach KamAZ[7][8]. W 2020 roku Zambia jako pierwsze państwo zakupiła armatohaubicę ATMOS w tej wersji[9].
Charakterystyka edytuj
Podwozie edytuj
Armatohaubica ATMOS montowana jest na podwoziu ciężarówki Tatry T815 VVN o napędzie 6x6, a także 8x8[1][10]. Ciężarówka Tatra o napędzie 6x6 wyposażona jest w silnik diesla o mocy 315 KM. Pozwala się on poruszać zestawowi z prędkością 80 km/h[11]. Kabina pojazdu jest opancerzona i zapewnia ochronę załogi przed ogniem prowadzony z broni kalibru 7,62 x 39 mm, spełnia wymogi standardu STANAG 4569, a także może wytrzymać wybuch ładunku 6 kg TNT[3][8]. Kabina może zostać wzmocniona dodatkową ochroną przeciw pociskom 7,62 × 51 mm NATO, a wytrzymałość na wybuch ładunku zostanie zwiększona do 8 kg TNT[8].
W 2018 roku Elbit Systems zaproponował, że armatohaubica może być montowana na podwoziach ciężarówek KamAZ o napędzie 6x6 i 8x8, silnikiem KamAZ-740.622-280 o mocy 280 KM[7][8].
Według zapewnień cały zestaw może być transportowany w samolocie transportowym C-130 Hercules[1]. ATMOS może być obsługiwany przez 2–6 osób[10].
Armatohaubica ATMOS edytuj
Jednostkę ogniową zestawu stanowi armatohaubica kalibru 155 mm o długości 52 kalibrów. Lufa może występować również w wariantach o długości 39 lub 45 kalibrów[11]. System jest także przystosowany do użytku radzieckiego działa M-46 kalibru 130 mm[8]. Elbit Systems zapewnia także możliwość przystosowania zestawu dla dział kalibru 105 mm, 122 mm i 152 mm[12].
ATMOS został wyposażony w zaawansowany system kontroli ognia i komputer balistyczny, które zbierają informacje o lokalizacji celów i umożliwiają natychmiastowy ostrzał celu po otrzymaniu informacji o nim w systemie. Systemy obrotu armatohaubicy i przeładowania są częściowo zmechanizowane i zautomatyzowane, ale w razie potrzeby armatohaubica może być obsługiwana w pełni manualnie[2][11]. Odrzut działa może być regulowany w przedziale 850–1100 mm[8][11].
ATMOS w konfiguracji z armatohaubicą kalibru 155 mm może strzelać pociskami Extended Range Full Bore Base Bleed na odległość ponad 40 km. Donośność przy użyciu amunicji odłamkowo-burzącej wynosi 30 km, a w przypadku użycia amunicji w standardzie M107 donośność wynosi 22 km[11].
Pierwszy strzał można oddać po 30 sekundach. Szybkostrzelność wynosi 8 strz./min. Ogień może być prowadzony w dzień i w nocy[10].
Użytkownicy edytuj
W 2008 roku Siły Zbrojne Azerbejdżanu zakupiły pięć armatohaubic ATMOS[4].
W 2020 roku SIły Zbrojne Filipin zakupiły za 47 milionów dolarów 12 sztuk armatohaubic ATMOS[4].
W 2011 roku Izrael sprzedał Rwandzie trzy sztuki armatohaubic ATMOS[4].
Tajlandia kupowała armatohaubice ATMOS czterokrotnie (2012 - osiem sztuk, 2015 - 15 sztuk, 2018 - sześć sztuk, 2019 - 18 sztuk)[4].
W 2003 roku Uganda zakupiła trzy sztuki armatohaubicy ATMOS za 5 milionów dolarów. W 2008 roku zakupiła kolejne trzy sztuki[4].
W 2020 roku Zambia zakupiła dla swojej armii sześć armatohaubic ATMOS w wersji ATMOS M-46 kal. 130 mm, co sprawia, że kraj ten jest pierwszym użytkownikiem tej modyfikacji[4][9].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e ATMOS 2000, „Military Today” [dostęp 2022-04-22].
- ↑ a b c d e ATMOS, „Army Guide” [dostęp 2022-04-22].
- ↑ a b Soltam ATMOS 2000, „Military Factory”, 29 grudnia 2017 [dostęp 2022-04-22].
- ↑ a b c d e f g SIPRI, Trade Registers [online] [dostęp 2022-04-22].
- ↑ Azulaj 2017 ↓.
- ↑ Wilewski 2013 ↓.
- ↑ a b ADEX 2018: Elbit Systems unveils ATMOS M-46 130mm truck-mounted howitzer variant, „Army Recognition”, 25 września 2018 [dostęp 2022-04-22].
- ↑ a b c d e f Ordumuzun silahlanmasında İsrail istehsalı artilleriya qurğusu - ATMOS 2000 (ARAŞDIRMA), „Ordu.az”, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2022-04-22].
- ↑ a b Boguslavsky 2021 ↓.
- ↑ a b c ATMOS, „Elbit Systems” [dostęp 2022-04-22].
- ↑ a b c d e Atmos 2000 155mm Self-Propelled Artillery System, „Army Technology”, 14 kwietnia 2004 [dostęp 2022-04-22].
- ↑ Upgrade Legacy Guns to ATMOS, „Elbit Systems” [dostęp 2022-04-22].
Bibliografia edytuj
- Juwal Azulaj, מכה לתע"א: משרד הביטחון בחר בתותחים של אלביט מערכות, „Globes”, 4 kwietnia 2017 [dostęp 2022-04-21].
- Eyal Boguslavsky, Advanced Israeli weapon systems sighted at Zambian Army parade, „Israel Defense”, 28 czerwca 2021 [dostęp 2022-04-22].
- Krzysztof Wilewski, Huta zbuduje kołowego Kraba, „Polska Zbrojna”, 13 kwietnia 2013 [dostęp 2022-04-22].