Abi-ramu (eponim)
Abi-ramu (Abi-rāmu, imię pochodzenia zachodniosemickiego, w transliteracji z pisma klinowego zapisywane najczęściej mAD-ra-mu, tłum. „Ojciec jest wywyższony”)[1] – wysoki dostojnik za rządów asyryjskiego króla Asarhaddona (681-669 p.n.e.), noszący w tekstach odpowiadające sobie znaczeniowo tytuły „wielkiego wezyra” (sukkallu rabiu) i „potężnego wezyra” (sukkallu dannu); według Asyryjskiej listy eponimów w 677 r. p.n.e. sprawował też urząd limmu (eponima)[1][2][3]. Jego imieniem jako eponima datowane są teksty administracyjne i prawne z Niniwy i Aszur oraz jedna z inskrypcji Asarhaddona[1]. Jeżeli chodzi o jego tytuł, to jedna z kopii Asyryjskiej listy eponimów (A 9) nazywa go sukkallu dannu (LÚ.SUKKAL dan-nu), natomiast w kilku innych tekstach nosi on tytuł sukkallu rabiu (LÚ.SUKKAL GAL-ú)[1]. W inskrypcji Asarhaddona poza tytułem „wielkiego wezyra” (sukkallu rabû) nosi on również tytuł „zarządcy (prowincji) Hanigalbat”[4]. Prowincja Hanigalbat nie istniała już w I tys. p.n.e., więc ten ostatni tytuł uznaje się za literacki anachronizm, nawiązujący do „wielkich wezyrów” z okresu średnioasyryjskiego, którzy (jak np. Qibi-Aszur czy Ili-pada) nosili też tytuł „króla Hanigalbatu”[4].
Niektórzy uczeni, jak Natalie N. May, próbują identyfikować Abi-ramu „wielkiego wezyra” i eponima z jego imienniczką, która była siostrą asyryjskiej królowej Naqi’i i ciotką króla Asarhaddona[5]. Zdaniem Natalie N. May urząd „wielkiego wezyra” był już w czasach Asarhaddona urzędem czysto honorowym, a obowiązki pełniącej go osoby ograniczały się najprawdopodobniej jedynie do funkcji sędziego[5]. Nie widzi ona też problemu z tym, że imię Abi-ramu jako „wielkiego wezyra” i eponima zapisywane było przy użyciu męskiego determinatywu - praktyka zapisywania imion kobiet o wysokim statusie społecznym przy użyciu męskiego, a nie żeńskiego determinatywu, znana była bowiem we wszystkich okresach historii Mezopotamii i jest dobrze poświadczona w odniesieniu do imion kobiet z rodziny królewskiej z okresu nowoasyryjskiego[5]. Obsadzenie przez Asarhaddona ciotki na urzędzie „wielkiego wezyra” podyktowane być mogło chęcią zachowania tego urzędu w rodzinie królewskiej[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Mattila R., Abi-rāmu (8), w: Radner K. (red.), The Prosopography ..., s. 13-14.
- ↑ Assyrian Eponym List. oracc.museum.upenn.edu. [dostęp 2019-11-06]. (ang.).
- ↑ The Neo Assyrian Eponyms. cdli.ox.ac.uk. [dostęp 2019-11-06]. (ang.).
- ↑ a b Radner K., Provinz. C, w: Reallexikon ..., s. 66.
- ↑ a b c d May N., The Vizier ..., s. 515.
Bibliografia edytuj
- Mattila R., Abi-rāmu (8), w: Radner K. (red.), The Prosopography of the Neo-Assyrian Empire, t. 1/I (A), 1998, s. 13-14.
- May N., The Vizier and the Brother: Sargon II’s Brother and Vizier Sīn-aḫu-uṣur and the Neo-Assyrian Collateral Branches, w: Bibliotheca Orientalis, tom LXXIV, n. 5-6, 2017, s. 491-527.
- Radner K., Provinz. C, w: Reallexikon der Assyriologie, tom XI (Prinz, Prinzessin - Samug), Walter de Gruyter, Berlin - New York 2006-2008, s. 42-68.