Acheron (1878)
„Acheron” – australijski torpedowiec typu „Acheron” zbudowany w Sydney w 1878, często uważany za pierwszy okręt wodowany w Australii. Okręt powstał na zamówienie rządu kolonii Nowa Południowa Walia w celu obrony zatoki Port Jackson przed spodziewanym się wówczas atakiem rosyjskim (tzw. Russian threat). „Acheron” wraz z bliźniaczym „Avernusem” zostały wycofane ze służby i sprzedane 1902 ale w różnych rolach służyły jeszcze do lat 30. XX wieku.
.jpg) Bliźniaczy torpedowiec „Avernus” | |
| Klasa | |
|---|---|
| Historia | |
| Wodowanie |
1878 |
 Nowa Południowa Walia
| |
| Wejście do służby |
1879 |
| Wycofanie ze służby |
1901 |
 Australia
| |
| Wejście do służby |
1901 |
| Wycofanie ze służby |
1902 |
| Los okrętu |
sprzedany, używany do lat 30. dwudziestego wieku |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
16 t |
| Długość |
23,77 m |
| Szerokość |
3,12 m |
| Napęd | |
| silnik parowy, 1 śruba, 200 KM | |
| Prędkość |
18 węzłów (maksymalna) |
| Uzbrojenie | |
| 1 mina wytykowa 2 wyrzutnie torped 360 mm | |
| Załoga |
9 |
Tło historyczne edytuj
Pierwsze silne sentymenty antyrosyjskie połączone z obawami przed rosyjskim atakiem na kolonie brytyjskie w dzisiejszej Australii[a] datowane są na 1864 kiedy w prasie australijskiej pojawiły się artykuły wyrażające obawę, że kolonie są celami bliskiej inwazji rosyjskiej[1]. Obawy przed interwencją rosyjską, nazywaną Russian threat czy Russian scare, nasiliły się w latach 70. XIX wieku i doprowadziły do zbudowania w głównych miastach Australii różnego typu fortyfikacji obronnych[2][3], a także do zakupu oraz budowy okrętów wojennych mających na celu obronę miejscowych portów[4].
Opis konstrukcji edytuj
„Acheron” został zaprojektowany w brytyjskich zakładach John I. Thornycroft & Company[5] ale w całości zbudowany w zakładach Atlas Engineering Company w Sydney[6]. Zazwyczaj określany jest jako pierwszy okręt zbudowany w Australii[b][4][6].
Okręt mierzył 78 stóp długości i 10 stóp i trzy cale szerokości (23,77 x 3,12 m), jego wyporność wynosiła 16 ton[5] (82 stopy i sześć cali szerokości, 10 stóp i sześć celi szerokości, cztery stopy zanurzenia, wyporność 22 tony według innego źródła[4]). Napęd stanowił silnik parowy ze skraplaczem o średnicy cylindrów 11 i 19 cali (28 i 48 cm) i skoku tłoka wynoszącym 14 cali (35 cm) o mocy 200 IHP napędzający pojedynczą śrubę. Silnik opalany był węglem (zapas bunkra wynosił cztery tony), prędkość maksymalna wynosiła do 18 węzłów. Wewnętrznie okręt podzielony był na 10 wodoszczelnych przedziałów[4].
W momencie jego ukończenia okręt posiadał dużą, przeszkoloną kabinę w rufowej części kadłuba mieszczącą do 12 osób w której mógł przewozić osoby, towary lub pocztę w jego drugorzędnej roli jako dispatch vessel (awizo)[6].
Początkowo „Acheron” uzbrojony był w pojedynczą minę wytykową, w późniejszym czasie został przezbrojony w dwie torpedy 18-calowe[4][7].
Załogę stanowiło dziewięć osób[5], łączny koszt budowy okrętu wynosił 8784 funtów[4].
Historia edytuj
Okręt został wodowany w 1878 i wszedł do służby w 1879. Zarówno „Acheron” jak i jego bliźniaczy „Avernus” były szeroko opisywane w ówczesnej prasie, były to najszybsze statki wodne pływające wówczas po wodach australijskich[4].
Żaden z okrętów nie został użyty bojowo, już około 1885 obydwa były poważnie zaniedbane. W 1885 „Acheron” dwukrotnie przebywał w suchym doku gdzie przeprowadzono poważne remonty tego okrętu[4]. Począwszy od 1886 okręty były aktywne głównie w czasie weekendów kiedy to służyły jako statki wycieczkowe, obsadzone były załogą złożoną z ochotników i rezerwistów. W 1901 obydwa okręty weszły w skład powstałej wówczas Commonwealth Naval Forces, już rok później, jako przestarzałe i wojskowo bezużyteczne okręty, zostały wycofane ze służby i sprzedane. „Acheron” został zakupiony za 245 funtów i początkowo służył jako holownik, w późniejszym czasie przemianowany na „Jenner” służył w stanowym departamencie ds. kwarantanny (NSW Quarantine Department). Ostatecznie został on wycofany ze służby w latach 30. XX wieku, dalsze jego losy nie są znane[4][8].
Uwagi edytuj
- ↑ Australia jako samodzielne, choć niekoniecznie całkowicie niepodległe, państwo powstała dopiero w 1901, w XIX wieku na terenach dzisiejszej Australii funkcjonowało sześć niezależnych kolonii brytyjskich.
- ↑ Przed wodowaniem „Acherona” w Australii zbudowano przynajmniej dwa statki pełniące funkcję okrętów ale w obydwu przypadkach nie było to pełnowartościowe okręty wojenne, były to wodowana 3 kwietnia 1855 kanonierka „Spitfire” oraz wodowany w 1864 katamaran „Elder”.
Przypisy edytuj
- ↑ Alexander Massov: The Russian Corvette „Bogatyr” In Melbourne and Sydney In 1863. [dostęp 2012-06-26]. (ang.).
- ↑ Dean Boyce: Defending colonial Sydney. 2008. [dostęp 2012-06-26]. (ang.).
- ↑ Vladimir Kroupnik: Russian And Australia – Two Centuries. 2008. [dostęp 2012-06-26]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Ross Gillett: Australia’s First Warship – The Torpedo Boat Acheron
- ↑ a b c D. Lyon, R. Winfield: The Sail and Steam Navy List: All the Ships of the Royal Navy 1815–1889. Londym: Chatham Publishing, 2004, s. 316. ISBN 978-1-86176-032-6.
- ↑ a b c Royal Australian Navy Destroyers. s. 6.
- ↑ Royal Australian Navy Destroyers. s. 6-7.
- ↑ Royal Australian Navy Destroyers. s. 7.
Bibliografia edytuj
- Ross Gillett: Australia’s First Warship – The Torpedo Boat Acheron. navyhistory.org.au, 2003-03. [dostęp 2019-01-06]. (ang.).
- Royal Australian Navy Destroyers, Volume 1 Revised Edition. Silverwater, NSW: Topmill, 2012, s. 6-7. ISBN 978-1-921951-33-6.