Agneta Block
Agneta Block (ur. 29 października 1626 w Emmerich am Rhein, zm. 20 kwietnia 1704 w Amsterdamie) – holenderska kolekcjonerka i promotorka sztuki, botanik i kolekcjonerka egzotycznych roślin. Jako pierwsza w Holandii z powodzeniem uprawiała ananasa.
 Portret Agnety Block na srebrnym medalu, 1700 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
Życiorys edytuj
Agneta Block urodziła się 29 października 1626 roku w Emmerich am Rhein w rodzinie menonitów[1]. Była jednym z pięciorga dzieci zamożnego kupca handlującego tkaninami Arenda Blocka i jego żony Idy Rutgers[1]. Po śmierci matki w 1632 roku i ojca w 1635 roku pozostawała wraz z rodzeństwem pod opieką rodziny matki[1].
W 1649 roku poślubiła kupca handlującego jedwabiem – Hansa de Wolffa (1613–1670)[1]. Mieszkała w Amsterdamie przy Herengracht i zaprzyjaźniła się z mieszkającym po sąsiedzku dramatopisarzem Joostem van den Vondelem (1587–1679), który poślubił siostrę teścia Agnety[1].
Po śmierci męża w 1670 roku zakupiła posiadłość nad rzeką Vecht w Loenen – Vijverhof[1]. Były tu sady, ogrody warzywne, stawy i oranżeria[1]. W Vijverhof Agneta zaczęła gromadzić swoje kolekcje sztuki, jak i zbiory botaniczne[1]. Rozwinęła hodowlę rzadkich i egzotycznych roślinne[1]. Niektóre wyhodowała z nasion przywiezionych z Dalekiego Wschodu lub Ameryki, a inne uzyskała na drodze wymiany z innymi botanikami, m.in. z Lelio Trionfettim z Bolonii, Josephem Pittonem de Tournefort (1656–1708) z Paryża i Paulem Hermannem (1646–1695) z Ledye[1][2]. Była także w kontakcie z botanikiem Janem Commelinem (1629–1692), założycielem ogrodu botanicznego w Amsterdamie[1].
Jako pierwszej w Holandii udało się jej uprawiać ananasa[1]. W 1700 roku wydano srebrny medal okolicznościowy, na którym przedstawiono po jednej stronie portret Agnety z podpisem „Flora Batava”, a po drugiej – bogini Flora, Vijverhof i ananas[1][3]. Agneta została również przedstawiona z ananasem na obrazie Jana Weissena (ok. 1685–1690?) gdzie w tle widoczny jest Vijverhof, woliera, rzadki okaz kaktusa oraz obiekty z jej kolekcji m.in. muszle, motyle i książki[1].
Block dokumentowała swoje zbiory botaniczne – zatrudnieni przez nią rysownicy, m.in. Herman Saftleven II (1609–1685), Pieter Withoos (1654–1692), Alida Withoos (1661/1662–1730), Maria Sibylla Merian (1647–1717), Johanna Helena Herolt (1668–1723/1730) i Maria Moninckx (1676–1757), sporządzili kolorową dokumentację wyhodowanych przez nią roślin[1]. 20 artystów specjalizujących się w rysunku botanicznym, wykonało ok. 400 akwareli[2]. Ilustracje te zostały zebrane w kilka tomów, a po śmierci Block zakupione i rozpowszechnione przez Valeriusa Rövera[1].
W 1674 roku Block wyszła ponownie za mąż za Sijbranda de Flinesa (1623–1697)[1]. Nie miała dzieci[1].
Zmarła 20 kwietnia 1704 roku w Amsterdamie i została pochowana w Oude Kerk[1]. Vijverhof został sprzedany, a ogrody stopniowo zniknęły na przestrzeni XVIII wieku[1]. Większość rzeczy z kolekcji Bolck została sprzedana lub rozdana[1]. Losy jej własnych prac, m.in. rysunków, nie są znane[1].
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Marloes Huiskamp: Block, Agneta (1629–1704). W: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (DVN). 2017-11-09. [dostęp 2019-03-01].
- Agneta Block en de eerste ananas. [w:] De Nederlandsche Bank (DNB) [on-line]. [dostęp 2019-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-02)]. (niderl.).
- Carlijn van der Baan: Bloemengodin van de Lage Landen. [w:] Ons Amsterdam [on-line]. Maj 2008. [dostęp 2019-03-02]. (niderl.).