Joost van den Vondel

Joost van den Vondel (ur. 17 listopada 1587 w Kolonii, zm. 5 lutego 1679 w Amsterdamie) – niderlandzki dramatopisarz i poeta klasycznej doby niderlandzkiej.

Portret Joosta van den Vondela autorstwa Philipa de Konincka
Joost van den Vondel

Vondel uważany jest obok Gerbranta Bredero i Pietera Corneliszoona Hoofta za najważniejszego pisarza niderlandzkiego złotego okresu Holandii. Należał do założonego przez Hoofta kręgu przyjaciół sztuki Muiderkring[1]. Jego rodzice byli mennonitami i uciekli przed prześladowaniami religijnymi z katolickiej Kolonii. Jako liryk w doskonałej, wzniosłej i pełnej uczucia formie opiewał swój kraj, Ren i śmierć swoich ukochanych, w satyrach politycznych występował głównie przeciw fanatykom kalwińskim (sam od roku 1641 był katolikiem). Jego dramaty należą do najlepszych w literaturze niderlandzkiej. Wydania zbiorowe poezji Vondela ukazywały się w latach (1850–1869) i obejmowały 12 tomów. Jego postać została wspomniana w powieści Odkrycie nieba Harry'ego Mulischa.

Poezje

edytuj
  • Den Gulden Winckel der Konstlievende Nederlanders (1613)
  • Hymnus ofte Lofgesangh over de wijdberoemde scheepvaert der Vereenigde *Nederlanden (1613)
  • Vorstelijcke warande der dieren (1617)
  • Op de jongste Hollantsche Transformatie (1618)
  • De Helden Godes (1620)
  • Het lof der zeevaert (1623)
  • Geboortklock van Willem van Nassau (1626)
  • Bruyloftbed van P.C. Hooft en Helionora Hellemans (1627)
  • Rommelpot van 't Hane-kot (1627)
  • Verovering van Grol door Frederick Henrick, Prince van Oranje (1627)
  • De Rynstroom (1630)
  • Roskam (1630)
  • Harpoen (1630)
  • Een otter in 't bolwerck (1630)
  • Geuse-vesper (1631)
  • Decretum horribile (1631)
  • Op Huygh de Groots verlossing (1632)
  • Inwying der doorluchtige Schoole t'Amsterdam (1632)
  • Kinderlijck (1632)
  • Uitvaert van mijn dochterken (1633)
  • Lyckklaght aan het Vrouwekoor, over het verlies van mijn ega (1635)
  • Brieven der Heilige Maeghden, Martelaressen (1642)
  • Aen de Beurs van Amsterdam (1643)
  • J.J. Vondels Verscheide Gedichten (1644)
  • Altaergeheimenissen (1645)
  • Poezy (verzamelbundel) (1650)
  • Inwijdinge van 't Stadhuis t'Amsterdam (1655)
  • Het stockske van Joan van Oldenbarnevelt (1657)
  • Zeemagazyn (1658)
  • Wildzang (1660)
  • Toneelschilt oft Pleitrede voor het toneelrecht (1661)
  • Bespiegelingen van Godt en Godtsdienst (1662)
  • Joannes de Boetgezant (1663)
  • De Heerlijckheid der Kercke (1663)
  • Uitvaert van Maria van den Vondel (1668)

Dramaty

edytuj
  • Het Pascha ofte de Verlossing Israels uit Egypten (1610)
  • Hiërusalem verwoest (1620)
  • Palamedes of Vermoorde Onnooselheijd (1625)
  • Jozef of Sofompaneas (1635)
  • Gijsbrecht van Aemstel (1637)
  • Maeghden (1639)
  • Gebroeders (1640)
  • Joseph in Dothan (1640)
  • Joseph in Egypten (1640)
  • Peter en Pauwels (1641)
  • Maria Stuart of Gemartelde Majesteit (1646)
  • Leeuwendalers, lantspel (1647)
  • Salomon (1648)
  • Lucifer (1654)
  • Salmoneus (1657)
  • Jeptha of Offerbelofte (1659)
  • David in Ballingschap (1660)
  • David hersteld (1660)
  • Samson of Heilige wraak (1660)
  • Adonias of Rampsalighe kroonzucht (1661)
  • Batavische gebroeders of Onderdruckte vryheit (1663)
  • Faëton of Reuckeloze stoutheit (1663)
  • Adam in Ballingschap of Aller treurspelen Treurspel (1664)
  • Zunchin of Ondergang der Sineesche heerschappije (1667)
  • Noah of Ondergang der eerste wereld (1667)

Krótkie wiersze

edytuj
  • 1627 – Bruyloftbed van Pieter Cornelisz. Hooft en Helionora Hellemans
  • 1633 – Kinder-lyck (naar aanleiding van het overlijden van zijn zoon Constantijn)
  • 1668 – Uitvaert van Maria van den Vondel

Przekład

edytuj

Fragment poematu Nurty Reny ukazał się po polsku w tłumaczeniu Wł. Trąmpczyńskiego w antologii Piotra Chmielowskiego i Edwarda Grabowskiego Obraz literatury powszechnej[2].

Przypisy

edytuj
  1. De mythe van de Muiderkring – over netwerken. [dostęp 2014-10-09]. (niderl.).
  2. Piotr Chmielowski, Edward Grabowski (red.): Obraz literatury powszechnej, tom II. polona.pl, 1896. s. 503-304. [dostęp 2017-02-09]. (pol.).