Aichi H9A (二式練習飛行艇, Szkolna Łódź Latająca Marynarki Wzór 2 Model 11) – japońska łódź latająca z okresu II wojny światowej. Była to jedyna seryjnie produkowana łódź latająca zaprojektowana jako samolot szkolno-treningowy. Łącznie zbudowano 31 samolotów tego typu, używane były także jako samoloty patrolowe i samoloty ZOP. W czasie wojny samolot nie był znany aliantom i nie otrzymał amerykańskiej nazwy kodowej.

Aichi H9A
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

 Japonia

Producent

Aichi Kokuki KK

Konstruktor

Morishige Mori

Typ

łódź latająca

Konstrukcja

dwusilnikowa łódź latająca ze skrzydłami w typu parasol o konstrukcji mieszanej

Załoga

5+3

Historia
Data oblotu

wrzesień 1940

Lata produkcji

1940–1944

Liczba egz.

31

Dane techniczne
Napęd

dwa 9-cylindrowe silniki gwiazdowe typu Nakajima Kotobuki

Moc

2x 710 KM

Wymiary
Rozpiętość

24 m

Długość

16,95 m

Wysokość

5,25 m

Powierzchnia nośna

63,3 m²

Masa
Własna

4900 kg

Startowa

7000 kg (normalna) 7500 kg (maksymalna)

Osiągi
Prędkość maks.

316 km/h

Prędkość przelotowa

185 km/h

Pułap

6780 m

Zasięg

2148 km

Dane operacyjne
Uzbrojenie
dwa karabiny maszynowe Typ 92 kal. 7,7 mm

do 500 kg bomb lub bomb głębinowych

Użytkownicy
Japonia

Tło historyczne

edytuj

Produkująca od 1920 samoloty wytwórnia Aichi Kokuki KK zyskała bardzo dobrą reputację, projektując i budując szereg wodnosamolotów i łodzi latających, używanych przez Japońską Marynarkę Wojenną[1]. Prace nad nową łodzią latającą zostały rozpoczęte w styczniu 1940 na zamówienie dowództwa Marynarki Wojennej, które chciało mieć łódź latającą przeznaczoną do szkolenia załóg[2]. Samolot został zaprojektowany pomiędzy majem a grudniem 1940 przez zespół projektowy, kierowany przez Morishige Mori[2].

W czasie projektowania samolot nosił wewnętrzne oznaczenie firmy AM-212[3]. Krótkie oznaczenie Marynarki, H9A, oznacza kolejno: H – łódź latająca, 9 – dziewiąty typ łodzi latającej przyjęty do służby oraz A – producent[4]. Pełna nazwa samolotu brzmi: Szkolna Łódź Latająca Marynarki Wzór 2 Model 11. Wzór 2 oznacza w niej rok wprowadzenia samolotu do służby według kalendarza japońskiego (rok 2602, czyli 1942 według kalendarza juliańskiego)[5].

Historia konstrukcji

edytuj

Pierwszy z trzech prototypów został ukończony i oblatany we wrześniu 1940[2]. Wszystkie trzy prototypy napędzane były silnikami Nakajima Kotobuki 41 Kai 2 o mocy 710 KM przy starcie i 780 KM na wysokości 2900 metrów, o dwupłatowych, drewnianych śmigłach[6]. W pierwotnej wersji samolot miał niezadowalające właściwości pilotażowe i złą charakterystykę startu i lądowania na wodzie[2]. Aby temu zaradzić, silniki zostały umieszczone niżej na skrzydłach, zmieniono konstrukcję klap oraz powiększono rozpiętość i powierzchnię skrzydeł (odpowiednio z 21 na 24 metry i z 58,62 na 63,3 metry kwadratowe)[6]. W tak zmienionej postaci (H9A1) i napędzany przez silniki Nakajima Kotobuki 42 lub 43 z trójpłatowymi, metalowymi śmigłami samolot został przyjęty przez Marynarkę, która zamówiła krótką serię produkcyjną[6]. Łącznie w latach 1942–43 wyprodukowano 24 samoloty tego typu w fabryce Aichi i dodatkowo w 1944 cztery takie samoloty w zakładach Nippon Hikoki[6].

Samoloty służyły do końca wojny do zadań szkolno-treningowych oraz w ograniczonym zakresie do zadań patrolowych w pobliżu Japonii[6]. Do końca wojny pozostały nieznane aliantom i nie otrzymały żadnej amerykańskiej nazwy kodowej[6]. Była to jedyna seryjnie produkowana łódź latająca, zaprojektowana jako samolot szkolno-treningowy[2].

Opis konstrukcji

edytuj

Samolot Aichi H9A był dwusilnikową łodzią latającą ze skrzydłami typu parasol o konstrukcji metalowej krytej lekkimi blachami, sklejką i płótnem[6]. Samolot miał podwozie częściowo chowane do kadłuba[2].

Napęd stanowiły dwa chłodzone powietrzem, 9-cylindrowe silniki gwiazdowe typu Nakajima Kotobuki o mocy startowej 710 KM każdy[6].

Załogę stanowiło do pięciu osób i do trzech uczniów[6].

Samolot mierzył 16,95 metrów długości i 5,25 metrów wysokości, rozpiętość skrzydeł wynosiła 24 metry, a ich powierzchnia 63,3 metrów kwadratowych[6]. Masa własna samolotu to 4900 kilogramów, normalna masa startowa 7000 kilogramów, a maksymalna masa startowa do 7500 kilogramów[6].

Prędkość maksymalna wynosiła 171 węzłów (316 km/h) na wysokości 3000 metrów, a prędkość przelotowa 100 węzłów (185 km/h) na wysokości 1000 metrów[6]. Pułap maksymalny to 6780 metrów, a zasięg samolotu – do 1160 mil morskich (2148 kilometrów)[6].

Uzbrojenie stanowiły dwa pojedyncze karabiny maszynowe Typ 92 kalibru 7,7 mm w otwartych kabinach dziobowej i tylnej oraz do 500 kilogramów bomb lub bomb głębinowych[6].

Przypisy

edytuj
  1. Robert C. Mikesh, Shorzoe Abe: Japanese Aircraft, 1910-1941. s. 61.
  2. a b c d e f René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 281.
  3. William A. Green: Warplanes of the Second World War: Flying Boats. Macdonald, s. 122.
  4. René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 51-52.
  5. René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 52.
  6. a b c d e f g h i j k l m n René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. s. 283.

Bibliografia

edytuj
  • William A. Green: Warplanes of the Second World War: Flying Boats (Volume 5). Macdonald. ISBN 0-356-01449-5.
  • René J. Francillon: Japanese Aircraft of the Pacific War. Londyn: Putnam, 1979. ISBN 0-370-30251-6.
  • Robert C. Mikesh, Shorzoe Abe: Japanese Aircraft, 1910-1941. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1990. ISBN 1-55750-563-2.