Alan Nunn May
Alan Nunn May ps. Alek[1] (ur. 2 maja 1911 w Birmingham, zm. 12 stycznia 2003 w Cambridge) – brytyjski fizyk atomowy, od 1942 zajmujący się szpiegostwem na rzecz Związku Radzieckiego.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
fizyk |
| Alma Mater | |
| Pracodawca |
Kings College w Londynie |
Edukację zakończył jako absolwent Trinity Hall w Cambridge. W czasie studiów został zwerbowany przez Główny Zarząd Wywiadowczy ZSRR[2]. Po uzyskaniu doktoratu pracował jako wykładowca w Kings College w Londynie. W tym czasie jego poglądy uległy radykalizacji, to spowodowało, że został członkiem partii komunistycznej. W 1935 wraz z grupą absolwentów z Cambridge wyjechał na kilka tygodni do Leningradu[3].
W czasie II wojny światowej pracował w brytyjskim zespole prowadzącym badania przy projekcie Tube Alloys zmierzającym do skonstruowania bomby atomowej. Od 1942 przekazywał GRU informacje o swoich pracach nad uranem, jednak władze Związku Radzieckiego zainteresowały się tą sprawą dopiero w 1945. Do przebywającego w Montrealu Maya w maju 1945 został wysłany por. Pawieł Angiełow, w celu nawiązania ścisłej współpracy. W czasie tejże współpracy May dostarczył wywiadowi radzieckiemu m.in. raport na temat badan atomowych oraz niewielką ilość radioaktywnego uranu 233. Uran zdobył w zakładach jądrowych Oak Ridge w stanie Tennessee[4]. Niebezpieczną przesyłkę z uranem dostarczył do Moskwy podpułkownik Piotr Motinow[5].
Do wykrycia działalności Maya nie przyczyniły się zachodnie służby wywiadowcze lecz dezerter Igor Guzenko[6][7]. Ponieważ nie było dowodów szpiegostwa Maya, służby wywiadowcze postanowiły schwytać Pierwiosnka (takim kryptonimem był określany przez służby wywiadowcze[8]) w czasie spotkania z łącznikiem. Plan ten jednak nie powiódł się, ponieważ May został ostrzeżony przez radzieckiego agenta Kima Philbiego i do spotkania nie doszło[9].
Ostatecznie został schwytany 1 maja 1946 i skazany na dziesięć lat ciężkich robót. Na wolność wyszedł pod koniec 1952 roku, po odsiedzeniu sześciu i pół roku więzienia. Alan Nunn May odmówił zdefiniowania swoich działań jako zdrady i po zwolnieniu z więzienia, oświadczył, że postąpił słusznie jako szpieg, ponieważ był całym sercem zainteresowany zapewnieniem zwycięstwa nad nazistowskimi Niemcami i Japonią oraz wspieraniem rozwoju pokojowego wykorzystania energii atomowej[10].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Wołoszański 1998 ↓, s. 28.
- ↑ Knight 2007 ↓, s. 184.
- ↑ Knight 2007 ↓, s. 38.
- ↑ Boyd 2010 ↓, s. 263.
- ↑ Knight 2007 ↓, s. 39.
- ↑ Knight 2007 ↓, s. 231.
- ↑ Trahair 2011 ↓, s. 116.
- ↑ Knight 2007 ↓, s. 73.
- ↑ Knight 2007 ↓, s. 75.
- ↑ https://www.nytimes.com/1952/12/31/archives/did-no-wrong-nunn-may-insists-he-hopes-to-serve-fellow-men.html
Bibliografia
edytuj- Douglas Boyd: Ekspansja Kremla. Historia podbijania świata. Warszawa: 2010. ISBN 978-83-8151-647-1.
- Amy Knight: Jak zaczęła się zimna wojna. Sprawa Guzenki i polowanie na radzieckich szpiegów. Warszawa: 2007. ISBN 978-83-7469-568-8.
- Richard Trahair: Czarna księga szpiegów. Warszawa: 2011. ISBN 978-83-61232-12-4.
- Bogusław Wołoszański: Sensacie XX wieku. Po II wojnie światowej. Warszawa: 1998. ISBN 83-85852-14-X.