Alois Taux
Alois Taux (ur. 5 października 1817 w Braszowicach, zm. 17 kwietnia 1861 w Salzburgu) – niemiecko-austriacki muzyk, dyrygent i kompozytor oraz pierwszy dyrektor Mozarteum w Salzburgu.
![]() Alois Taux, litografia M. Bernisius (1847) | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przyczyna śmierci |
atak serca |
Instrumenty | |
Gatunki | |
Zawód |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/2019_Tablica_pami%C4%99ci_Aloisa_Taux_w_Braszowicach.jpg/240px-2019_Tablica_pami%C4%99ci_Aloisa_Taux_w_Braszowicach.jpg)
Życiorys
edytujEdukacja muzyczna
edytujPierwsze lekcje muzyki brał w swej rodzinnej wiosce oraz w pobliskim Kamieńcu Ząbkowickim. W 1834 roku podjął studia w konserwatorium muzycznym w Pradze.
Kariera
edytujW 1837 rozpoczął swą karierę zawodową w Grazu jako skrzypek i waltornista w tamtejszej orkiestrze operowej. W 1839 roku podjął pracę jako dyrygent i (początkowo) drugi kapelmistrz przy teatrze w Linzu. Jeszcze w tymże roku został dyrektorem przy C. K. teatrze w Salzburgu. W 1841 został dyrektorem świeżo założonego Towarzystwa Muzyki Katedralnej i Mozarteum. W 1847 założył chór koncertowy Salzburger Liedertafel, którym kierował aż do swej przedwczesnej śmierci. W 1858 roku został szefem chóru przy Salzburskiej Akademii Śpiewu (niem. Salzburger Singerakademie).
Taux był pomysłodawcą pierwszych festynów mozartowskich, które odbyły się w Salzburgu w latach 1842, 1852 i 1856. W tymże 1856 zorganizował również wielki festyn chóralny Liedertafelfest. A zainicjowane przez niego koncerty ku pamięci Mozarta zostały później zinstytucjonalizowane przez Międzynarodową Fundację Mozarteum (niem. Internationale Stiftung Mozarteum).
Życie prywatne
edytujW 1850 Taux poślubił śpiewaczkę baronównę Annę Dubsky von Wittenau, która była krewną żony Mozarta, Konstancji z domu Weber.
Śmierć
edytujTaux zmarł niespodziewanie podczas próby swojego chóru Liedertafel wiosną 1861. Jego grób znajduje się na cmentarzu komunalnym w Salzburgu .
Honory
edytujAlois Taux jest patronem uliczki Tauxgasse w salzburskiej dzielnicy Gneis.
W dniach 17–18 października 2015 lokalni społecznicy i melomani zorganizowali I. Festiwal Muzyczny im. Aloisa Tauxa, by upamiętnić tego kompozytora w jego rodzinnych stronach. Wtedy to odbyły się koncerty muzyki Tauxa i jego współczesnych w kościele pw. św. Wawrzyńca w Braszowicach oraz podczas "Odpustu Jadwiżańskiego" w kościele pw. św. Jadwigi w Ząbkowicach Śląskich[1].
Twórczość
edytujJako kompozytor stworzył przede wszystkim muzykę użytkową, która doznała należytego uznania w kręgach, w których działał. Wśród ponad 50 jego utworów wyliczyć można dziewięć mszy, sześć uwertur oraz burleski, intermezza, kantaty, tańce, pieśni i chorały.
- Jego utwory kościelne, chóralne i różnego typu utwory do inscenizacji dramatycznych [...] pokazują go jako eklektyka, który szedł nie tylko śladem niemieckich klasyków i romantyków, ale i jako płodnego oraz wrażliwego dyrygenta teatralnego, otwartego dla bogatej melodyki i tempa współczesnych mu włoskich oper. Wśród jego kompozycji dramatycznych wybija się szczególnie pewna ludowa nuta mająca swe korzenie w okolicach Untersbergu , która to manifestuje się w jego widowisku pt. Die Rose vom Untersberg. Również poza tym preferuje on [...] „trwożne legendy o duchach i prastare niemieckie mity”[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Jerzy Organiściak: I Festiwal Muzyczny im. Alojzego Tauxa 17-18.X.2015. 2015. [dostęp 2019-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-26)]. (pol.).
- ↑ Constantin Schneider: Geschichte der Musik in Salzburg, Verlag R. Kiesel, Salzburg 1935, s. 166.
Bibliografia
edytuj- Adolf Haslinger und Peter Mittermayr (Ed.): Salzburger Kulturlexikon, Residenz Verlag, Salzburg 2001, s. 498.
- Erich Schenk: Alois Taux in: 80 Jahre Salzburger Liedertafel, Salzburger Liedertafel (Ed.), Salzburg 1927, s. 11-17.
- Constantin Schneider: Geschichte der Musik in Salzburg, Verlag R. Kiesel, Salzburg 1935, s. 165-167.
- Taux, Alois. musiklexikon.ac.at. [dostęp 2016-03-21]. (niem.).