Amat-Mamu
Amat-Mamu (ur. ok. 1750 r. p.n.e. w Sippar w starożytnej Babilonii) – skrybka, o której istnieniu wiemy ze stworzonych przez nią tabliczek zapisanych pismem klinowym; kapłanka nadītu[1]. Była jedną z ośmiu skrybek w gagum, zgromadzeniu żeńskim w Sippar. Była aktywna w czasie panowania Hammurabiego, Samsu-iluny i Abi-eshuha. Biorąc pod uwagę długość jej kariery, musiała żyć ponad 40 lat[2].
| Data i miejsce urodzenia |
1750 p.n.e. |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
skrybka, kapłanka |
Życiorys edytuj
Pochodziła z bogatej rodziny[3]. Kapłankami nadītu zostawały zazwyczaj kobiety należące do elity danego regionu. Zarządzały własnym majątkiem, były inwestorkami i uczestniczyły w handlu. Nie wolno im było zawierać małżeństw ani rodzić dzieci (słowo nadītum oznacza ugór lub tabu), co znacznie wydłużało ich średnią długość życia[2].
Amat-Mamu mieszkała w gagum, otoczonym murem zgromadzeniu żeńskim podobnym do klasztoru, w towarzystwie 140 innych kobiet[1]. Zgromadzenia liczyły około 50 kobiet. Ze względu na separację od świata zewnętrznego kobiety nie zapadały na choroby dręczące populacje sąsiednich miast. Z listów kapłanek wynika, że były oddane służbie bóstwu i wiodły, jak na tamte czasy, długie i kreatywne życie[3].
Amat-Mamu została kapłanką nadītu, gdy adoptowała ją starsza kapłanka imieniem Belessunu[4]. Cały majątek Belessunu zapisano Amat-Mamu pod warunkiem, że zapewni adoptowanej matce dożywotnie utrzymanie. Dodatkowo spłaciła dług matki o wartości 2/3 mina 5 szekli srebra[3].
Po dwóch latach kuzynki Belessunu, również kapłanki naditu (Amat-Samas i Nisi-Inisu), wytoczyły rozprawę przeciw Amat-Mamu i Belessunu. Rościły sobie prawa do posagu zapisanego przez Belessunu adoptowanej córce. Sąd przyznał rację Belessunu, potwierdzając praworządność zapisu o spadku[5]. Wyrok został opatrzony komentarzem, że żaden członek rodziny Belessunu, wuj Amat-Mamu ani jego dzieci, nie są uprawnieni do wniesienia skargi na Amat-Mamu w tej sprawie[6]. Wszystkie dokumenty potwierdzające przekazanie majątku Amat-Mamu były składowane w bibliotece jej wuja, lecz zaginęły. Po tym, jak Amat-Mamu w 1736 r. p.n.e. straciła swoje archiwum, stworzono kopię tabliczki opisującą rozprawę sądową dotyczącą spadku[7].
Upamiętnienie edytuj
Amat-Mamu pojawia się jako postać drugoplanowa w książce She wrote on clay Shirley Graetz[8].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Elizabeth Cady Stanton [online], The Blog of Awesome Women, 31 lipca 2021 [dostęp 2023-10-24] (ang.).
- ↑ a b Amat-Mamu [online], www.brooklynmuseum.org [dostęp 2023-10-24] (ang.).
- ↑ a b c Janet Richards, Mary Van Buren, Order, Legitimacy, and Wealth in Ancient States, Cambridge University Press, 7 grudnia 2000, s. 52, ISBN 978-0-521-77671-4 [dostęp 2023-10-23] (ang.).
- ↑ Dominique Charpin, Writing, Law, and Kingship in Old Babylonian Mesopotamia, University of Chicago Press, 15 listopada 2010, s. 65, ISBN 978-0-226-10159-0 [dostęp 2023-10-23] (ang.).
- ↑ Brigitte Lion, Cécile Michel, The Role of Women in Work and Society in the Ancient Near East, Walter de Gruyter GmbH & Co KG, 12 września 2016, s. 281, ISBN 978-1-61451-908-9 [dostęp 2023-10-24] (ang.).
- ↑ Katrien De Graef, Cherchez la femme!: The Economic Role of Women in Old Babylonian Sippar, Brigitte Lion, Cécile Michel (red.), De Gruyter, 12 września 2016, s. 270–295, DOI: 10.1515/9781614519089-016, ISBN 978-1-61451-908-9 [dostęp 2023-10-24].
- ↑ Janet Richards, Mary Van Buren, Order, Legitimacy, and Wealth in Ancient States, V, (57), Cambridge University Press, 7 grudnia 2000, s. 50,, ISBN 978-0-521-77671-4 [dostęp 2023-10-24] (ang.).
- ↑ She Wrote On Clay, by Shirley Graetz [online], www.timesofisrael.com [dostęp 2023-10-24] (ang.).