Amyrtajos (egip. Amenirdisu) – jedyny faraon z XXVIII dynastii, prawdopodobnie syn Pausirisa i wnuk Libijczyka, Amyrtajosa z Sais, jednego z przywódców powstania Inarosa, przeciwko władzy perskiej[1]. Panował w latach 404-399 p.n.e.[1]

Amyrtajos
władca starożytnego Egiptu
Okres

od 404 p.n.e.
do 399 p.n.e.

Dane biograficzne
Dynastia

XXVIII dynastia

Ojciec

Pausiris (?)

Życiorys

edytuj

Wiadomości o tym władcy są stosunkowo nieliczne; jednym z historyków wzmiankujących go jest Diodor Sycylijski[1]. Jego imię pojawia się w Kronice Domotycznej oraz kilku papirusach z Elefantyny[1].

Podobnie jak jego dziadek, stanął na czele powstania ludności egipskiej przeciwko władzy Dariusza II, a później Artakserksesa[1]. Dzięki wsparciu Sparty i konfliktom wewnętrznym w imperium perskim, po śmierci Dariusza II udało mu się osiągnąć niezależność w 404 p.n.e.[1]

W swojej polityce wewnętrznej dążył do zjednoczenia pod swoją władzą całego Egiptu, zwalczając liczne bunty, wywoływane przez innych pretendentów do tronu[1]. Obawiał się interwencji perskiej, co było jednym z powodów zamordowania Tamosa, Egipcjanina w służbie perskiego buntownika Cyrusa[1]. Wg relacji Diodora mord zlecić miał jeden z rywali Amyrtajosa[1].

Amyrtajos zdołał doprowadzić do względnego zjednoczenia Egiptu ok. 402 p.n.e.[1] W 401 p.n.e. zajął Elefantynę, gdzie miały miejsca masowe prześladowania sympatyzujących z Persami żydów[1]. Nie są znane okoliczności przejęcia władzy przez Neferitesa i nową dynastię. Przypuszcza się, że zmiana dynastii rządzącej miała gwałtowny przebieg; według zapisu jednego z papirusów Neferites miał pokonać Amyrtajosa w starciu zbrojnym w 399 p.n.e., a następnie stracić go w Memfis[1].

Królewski Protokół
nomen lub imię rodowe:
G39N5
 
M17Y5
N35
M17A2D4
D36
O34
 
trl.: imn-ir-di-s(w)[2][3]


Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l Bogusław Kwiatkowski, Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, s. 866-867, ISBN 978-83-244-1042-2.
  2. Ronald J. Leprohon, Denise M. Doxey, The great name: ancient Egyptian royal titulary, Atlanta: Society of Biblical Literatures, 2013 (Writings from the ancient world), s. 169, ISBN 978-1-58983-767-6.
  3. Peter Lundström, Amyrtaeus in hieroglyphics [online], Pharaoh.se [dostęp 2023-05-29] (ang.).