Andrias jiangxiensis
Andrias jiangxiensis – gatunek płaza ogoniastego z rodziny skrytoskrzelnych występujący w chińskiej prowincji Jiangxi. Ranga osobnego gatunku nadana mu została w 2022 roku i stanowi on jedyny dotychczas znany czysty genetycznie gatunek Andrias. Od innych gatunków chińskich Andrias odróżnia się głównie gładszą skórą na głowie. Zasiedla górskie potoki, w których dochodzi do rozrodu w połowie września. Zagraża mu degradacja jego środowiska naturalnego.
| Andrias jiangxiensis | |
| Lu, Wang, Chai, Yi, Peng, Murphy, Zhang, & Che, 2022 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Andrias jiangxiensis |
Etymologia
edytujNazwa gatunkowa jiangxiensis odnosi się do chińskiej prowincji Jiangxi, w której płaz ten został opisany[1]. Dla gatunku tego zasugerowana została angielska nazwa Jiangxi Giant Salamander oraz chińska nazwa 江西大鲵 (w Hanyu pinyin Jiāng Xī Dà Ní)[1].
Odkrycie
edytujGatunek ten opisany został wskutek badania terenowego przeprowadzonego od września 2020 do marca 2022 roku w chińskim rezerwacie przyrody Jiulingshan (ang. Jiulingshan National Nature Reserve) w prowincji Jiangxi[1]. Salamandra olbrzymia chińska (A. davidianus) do niedawna uważana była za jeden gatunek. Jednakowoż niedawne analizy filogenetyczne dowiodły, że takson ten jest zbiorem kilku blisko spokrewnionych gatunków[2]. A. jiangxiensis odpowiada kladowi U2 w badaniu Yan et al. (2018) i jest jedynym czystym genetycznie gatunkiem chińskich Andrias[1].
Wygląd
edytujOgon umięśniony, szeroki u nasady. Płetwa grzbietowa dobrze rozwinięta, a brzuszna zredukowana. Głowa szeroka, spłaszczona grzbietowo. Szczęka umięśniona, oczy małe, zaokrąglone. Jama ustna duża, a skóra na głowie i żuchwie gładka. Na głowie i szyi występują nieregularnie rozmieszczone guzki. Ciało krępe, wydłużone i spłaszczone grzbietowo. Kończyny krótkie i krępe, spłaszczone grzbietowobrzusznie z wyraźnie zaznaczonymi fałdami skóry na bokach. Kończyny tylne stosunkowo dłuższe i silniejsze niż kończyny przednie. Grzbiet ma kolor czerwonobrązowy z dużymi nieregularnie rozmieszczonymi czarnymi plamami. Brzuch szarawobrązowy[1].
Od holotypu A. davidianus, A. jiangxiensis odróżnia bardziej gładka głowa i żuchwa ze słabo zaznaczonymi nieregularnie rozmieszczonymi guzkami[1]. Od holotypu Andrias sligoi, A. jiangxiensis różni się natomiast bardziej gładką głową na pysku i w okolicy oczu oraz długością palców[1].
Zasięg występowania i siedlisko
edytujDzika populacja tego gatunku stwierdzona została dotychczas jedynie w chińskim rezerwacie przyrody Jiulingshan[1]. Płaz ten zasiedla czyste górskie potoki o szerokości 8–10 metrów i głębokości wody 0,1–1,5 metra[1]. Chowa się w kryjówkach utworzonych przez upadłe drzewa, korzenie drzew i szczeliny w kamieniach[1].
Dieta
edytujGatunek ten żeruje w nocy. Analiza wymiotów oraz odchodów wykazała, że w skład diety A. jiangxiensis wchodzą ryby, płazy bezogonowe, wodne owady oraz skorupiaki[1].
Rozmnażanie i rozród
edytujOkres godowy wypada najprawdopodobniej w połowie września[1]. Tak jak u salamandry olbrzymiej chińskiej do rozrodu dochodzi najprawdopodobniej w jaskiniach, z których larwy wypływają dwa miesiące po wykluciu[1].
Ochrona
edytujGatunek ten stwierdzony został dotychczas wyłącznie w rezerwacie przyrody Jiulingshan (powierzchnia 36 km²), co wraz z degradacją jego środowiska powoduje, że autorzy badania opisującego ten gatunek zasugerowali, żeby nadany mu został status gatunku krytycznie zagrożonego (CE)[1]. W ochronie A. jiangxiensis ważną rolę mogą odegrać lokalne farmy salamander pozwalające na zachowanie czystych genetycznie populacji oraz pozytywny obraz tego gatunku wśród miejscowej ludności[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Jing Chai i inni, Discovery of a wild, genetically pure Chinese giant salamander creates new conservation opportunities, „Zoological Research”, 43 (3), 2022, s. 469–480, DOI: 10.24272/j.issn.2095-8137.2022.101, ISSN 2095-8137, PMID: 35514224, PMCID: PMC9113980 [dostęp 2022-06-03] (ang.).
- ↑ Fang Yan i inni, The Chinese giant salamander exemplifies the hidden extinction of cryptic species, „Current Biology”, 28 (10), 2018, R590–R592, DOI: 10.1016/j.cub.2018.04.004, PMID: 29787716 (ang.).