Królestwo (biologia)

Królestwo (łac. regnum, l.mn. regna) – stosowana w systematyce organizmów kategoria systematyczna obejmująca spokrewnione typy (phylum) w zoologii, lub gromady (divisio) w botanice. Tradycyjnie, od czasów Karola Linneusza królestwo było uważane za kategorię systematyczną najwyższej rangi. Pod koniec XX w. systematycy wprowadzili wyższą od królestwa kategorię nazywaną domeną, nadkrólestwem lub cesarstwem. W nomenklaturze botanicznej i zoologicznej regulowanych przez Międzynarodowe Kodeksy Nomenklatury Botanicznej i Zoologicznej królestwo nadal jest uznawane za kategorię najwyższej rangi^[1]^[2]. Podkategorią królestwa jest podkrólestwo (subregnum). Natomiast stosowany czasem termin nadkrólestwo (superregnum), choć formalnie poprawny, używany jest w randze najwyższej kategorii systematycznej – domeny lub cesarstwa.

Trzy królestwa

Szwedzki biolog Karol Linneusz dzielił świat ożywiony na dwa królestwa, które nazwał Regnum Animale (zwierzęta) i Regnum Vegetabile (rośliny). Świat nieożywiony zaliczył do trzeciego królestwa – Regnum Lapideum (minerały). W 1866 Ernst Haeckel wprowadził królestwo Protista. Podział organizmów na trzy królestwa był stosowany do drugiej połowy XX wieku.

Pięć królestw Whittakera

W 1969 roku Robert Whittaker zaproponował nową koncepcję klasyfikacji organizmów^[3], w której wyróżnił pięć królestw:

Monera – obejmujące wszystkie prokarionty
Protista – protisty
Animalia – zwierzęta
Plantae – rośliny
Fungi – grzyby

Sześć królestw Cavalier-Smitha

Thomas Cavalier-Smith jest autorem koncepcji podziału organizmów na sześć (początkowo osiem) królestw^[4]^[5], zgrupowanych w dwóch cesarstwach (ang. empire). Cavalier-Smith dodał – do pięciu dotychczas akceptowanych (bakterie, protisty, grzyby, rośliny oraz zwierzęta) – królestwo Chromista.

Pozycja taksonomiczna

Położenie królestwa i podkrólestwa w hierarchii taksonomicznej wygląda następująco:

domena (także cesarstwo lub nadkrólestwo)
- królestwo (regnum)
  - podkrólestwo (subregnum)
    - gromada (divisio) dla roślin lub typ (phylum) dla zwierząt

Zobacz też

Przypisy

↑ International Code of Botanical Nomenclature. International Association for Plant Taxonomy, 2007. [dostęp 2010-03-09]. (ang.).
↑ International Code of Zoological Nomenclature. International Commission on Zoological Nomenclature, 1999. [dostęp 2010-02-27]. (ang.).
↑ Robert H. Whittaker. New Concepts of Kingdoms of Organisms. „Science”. 163 (3863), s. 150–160, 10 stycznia 1969. DOI: 10.1126/science.163.3863.150. (ang.).
↑ Thomas Cavalier-Smith. A revised six-kingdom system of life. „Biological Reviews of the Cambridge Philosophical Society”. 73(3), s. 203–266, sierpień 1998. DOI: 10.1017/S0006323198005167. (ang.).
↑ Thomas Cavalier-Smith. Only six kingdoms of life. „Proc. R. Soc. Lond. B”. 271, s. 1251–1262, 17 maja 2004. DOI: 10.1098/rspb.2004.2705. (ang.).

[1] International Code of Botanical Nomenclature. International Association for Plant Taxonomy, 2007. [dostęp 2010-03-09]. (ang.).

[2] International Code of Zoological Nomenclature. International Commission on Zoological Nomenclature, 1999. [dostęp 2010-02-27]. (ang.).

[3] Robert H. Whittaker. New Concepts of Kingdoms of Organisms. „Science”. 163 (3863), s. 150–160, 10 stycznia 1969. DOI: 10.1126/science.163.3863.150. (ang.).

[4] Thomas Cavalier-Smith. A revised six-kingdom system of life. „Biological Reviews of the Cambridge Philosophical Society”. 73(3), s. 203–266, sierpień 1998. DOI: 10.1017/S0006323198005167. (ang.).

[5] Thomas Cavalier-Smith. Only six kingdoms of life. „Proc. R. Soc. Lond. B”. 271, s. 1251–1262, 17 maja 2004. DOI: 10.1098/rspb.2004.2705. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]