Arkbalista
Arkbalista, arkabalista (łac. arcuballista) – rzymska i średniowieczna machina oblężnicza, ciężka kusza umieszczana na podwoziu (dwukołowej lawecie).
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/%D0%90%D1%80%D0%BA%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0_%28%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D0%A1%D1%8B%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0%29.png/220px-%D0%90%D1%80%D0%BA%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0_%28%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D0%A1%D1%8B%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0%29.png)
Przystosowana była do strzelania bełtami i belkami; mogła również miotać kamienie, kule oraz naczynia napełnione płonącą smołą lub nieczystościami (co w porze gorącej miało wywołać w obleganej twierdzy zarazę). W czasach rzymskich stosowano ją jako broń lekką w pierwszej linii legionu wraz z ręcznymi manubalistami. Cięciwę napinano przy pomocy kołowrotu. Zasięg arkbalisty wynosił ok. 900 metrów, a z odległości 200 m jej bełt o masie 0,5 kg przebijał drewnianą deskę.
W średniowiecznej Europie antyczne arkbalisty ostatecznie wyparły ciężkie kusze wałowe nieefektywne podczas walki w polu, rozpowszechniając się zarówno w Europie zachodniej, jak i wschodniej. Dla zwiększenia skuteczności zwykle stosowano kilka arkbalist ustawionych szeregowo.
Jako machiny oblężnicze wykorzystywano ich większe odmiany, zwane espringolami, w których rozpiętość łuku sięgała 12 metrów, a zasięg dochodził do ok. 1100 metrów. Przeznaczone były do rażenia siły żywej nieprzyjaciela i niszczenia słabszych elementów umocnień za pomocą cięższych bełtów.
Bibliografia
edytuj- Robert M. Jurga: Machiny wojenne. Kraków-Warszawa: Donjon/Pelta, 1995, ISBN 83-86489-03-0, ISBN 83-85314-04-0
- Wojsko, wojna, broń. Leksykon PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13506-9
- Mała encyklopedia wojskowa. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerswa Obrony Narodowej, 1967, s. 57