Arrenotokia
Arrenotokia, arhenotokia, arrhenotokia – forma dzieworództwa (partenogenezy), w której z niezapłodnionych komórek jajowych rozwijają się samce. Dokładny zakres pojęciowy tego terminu różni się w zależności od autora[1]. Arrenotokia może ograniczać się do powstawania haploidalnych samców bądź też obejmować również powstawanie samców diploidalnych o trwale nieaktywnym jednym z zestawów chromosomów (parahaploidalność), może też określać wszystkie przypadki, gdy samiec powstaje z udziałem partenogenezy (np. mszyce, wśród których samce są diploidami X0)[1]. Jednak kiedy zarówno samce, jak i samice powstają z niezapłodnionych jaj, używa się zwykle terminu „deuterotokia”[2]. Arrenotokia występuje między innymi u owadów błonkoskrzydłych[3] i wciornastków[4].
W najczęściej używanym znaczeniu arrenotokia oznacza jedynie arrenotokię haploidalną – wydawania na świat haploidalnych samców z niezapłodnionych jaj u owadów wykorzystujących haplodiploidalny system determinacji płci. Samce, jak wspomniano, rodzą się dzieworodnie, podczas gdy diploidalne samice (poza pewnymi rzadkimi wyjątkami) partenogenezy telitokicznej[5] wylęgają się z zapłodnionych jaj, mając obojga rodziców. Podobne zjawisko polega na rozwoju partenogenetycznych diploidalnych jaj w samce poprzez unieczynnienie jednego z zestawów genów w heterochromatynie[6]. Określa się je mianem arrenotokii diploidalnej[7].
Przypisy edytuj
- ↑ a b B.B. Normark. The evolution of alternative genetic systems in insects. „Annual Review of Entomology”. 48, s. 397–423, 2003. DOI: 10.1146/annurev.ento.48.091801.112703. PMID: 12221039. (ang.).
- ↑ I.A. Gavrilov, V.G. Kuznetsova. On some terms used in the cytogenetics and reproductive biology of scale insects (Homoptera: Coccinea). „Comparative Cytogenetics”. 1 (2), s. 169–174, 2007. ISSN 1993-078X. (ang.).
- ↑ David A. Grimaldi, Michael S. Engel: Evolution of the Insects. Cambridge University Press, 2005-05-16, s. 408. ISBN 978-0-521-82149-0. (ang.).
- ↑ Michael J.D. White. Chromosomal mechanisms in animal reproduction. „Bolletino di zoologia”. 51 (1-2), s. 1–23, 1984. DOI: 10.1080/11250008409439455. ISSN 0373-4137. (ang.).
- ↑ Pearcy, M.; Aron, S.; Doums, C.; Keller, L. Conditional Use of Sex and Parthenogenesis for Worker and Queen Production in Ants. „Science”. 306, s. 1780–1783, 2004. (ang.).
- ↑ U. Nur. Diploid arrhenotoky and automictic thelytoky in soft scale insects (Lecaniidae: Coccoidea: Homoptera). „Chromosoma”. 39 (4), s. 381–401, 1972. (ang.).
- ↑ U. Nur. Parthenogenesis in Coccids (Homoptera). „Integrative and Comparative Biology”. 11 (2), s. 301–308, 1971. DOI: 10.1093/icb/11.2.301. (ang.).