Badanie włosów na obecność narkotyków
Badanie włosów na obecność narkotyków – badanie typu screeningowego (skriningowe, skrining, z ang. screening[1]) – określa rodzaj używanych środków po czasie ich działaniu.
Poprzez układ krwionośny w macierz włosa wbudowują się związki spożywane, wdychane oraz stosowane do iniekcji. Dzięki temu na podstawie analizy składu włosa można określić, czy stosowano środki odurzające i psychotropowe itp. Analizy włosów na obecność narkotyków pozwalają określić rodzaj użytej substancji, umożliwiają zakreślić przybliżony czas zażycia środków (z dokładnością do jednego miesiąca), w znacznym stopniu ograniczają możliwość zafałszowania wyników, wykluczają czynniki zewnętrzne (np. przebywanie w pomieszczeniach wypełnionych dymem narkotycznym).
Wykorzystanie badań
edytujBadanie włosów na obecność narkotyków jest zlecane przez różne podmioty w różnych celach:
- rodzice i partnerzy – w celu potwierdzenia podejrzeń o zażywaniu narkotyków, dopalaczy, leków itp.,
- pracodawcy – element badań w branżach tzw. strategicznych w celu wyeliminowania osób z grup ryzyka,
- wymiar sprawiedliwości i organy ścigania – w sprawach cywilnych i karnych, coraz częściej w sprawach rodzinnych (m.in. dotyczących sprawowania opieki nad dzieckiem),
- w medycynie – element kontroli kuracji np. metadonowej lub jako element kontroli systematyczności zażywania leków.
Opis próbki włosów
edytujDo analizy mogą być wykorzystane wszystkie rodzaje włosów (z głowy, ramion, klatki piersiowej, a także miejsc intymnych). Za ilość wystarczającą do badania przyjmuje się 50 mg włosów – pojedynczy włos jest nie wystarczający do przeprowadzenia badania. Włosy nie wymagają specjalnego zabezpieczenia.
Do badań nadają się włosy o maksymalnej długości 24 cm – po upływie dwóch lat następuje otwieranie się łusek włosa i wypłukiwanie substancji wbudowanych w ich strukturę. Obcięte włosy przechowywane w nienasłonecznionym miejscu są pełnowartościowym materiałem analitycznym bez ograniczeń czasowych.
Najbardziej reprezentatywna próbka włosów to próbka spełniająca poniższe wytyczne:
- grubości ołówka,
- obcięcie tuż przy skórze głowy,
- kilka miejsc pobrania,
- oznaczenie miejsca ścięcia na próbce (strona pochodząca od skóry głowy – umożliwia oznaczenie przybliżonego czasu zażycia substancji).
Analiza włosów na obecność narkotyków a prawo
edytujAnaliza włosów wykrywająca substancje odurzające wykorzystywane są przez systemy sądowe w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Kanadzie i innych krajach na całym świecie, w tym również w Polsce. Wyniki badań włosów są prawnie i naukowo uznane za dopuszczalny dowód w sprawach[2][3].
W Polsce na zlecenie sądów oraz organów ścigania badania wykonuje Instytut Ekspertyz Kryminalistycznych Analityks w Poznaniu. Instytut wykonuje również badania na zlecenie osób prywatnych, kancelarii prawnych i podmiotów gospodarczych.
Czas zażycia, wykrywalność substancji
edytujZwiązki wbudowują się w strukturę włosów w cebulce po około trzech tygodniach, statystyczny przyrost włosa w ciągu miesiąca – 1 cm. Przykładowo mając do dyspozycji włosy trzycentymetrowe można określić zażycie substancji w ciągu ostatnich trzech miesięcy.
W oparciu o dane Instytut Ekspertyz Kryminalistycznych Analityks[4] w Poznaniu oznaczeniom we włosach podlegają m.in. następujące środki odurzające:
- amfetamina (w tym metamfetamina),
- barbiturany,
- benzodiazepiny,
- kannabinoidy (THC),
- kokaina,
- metadon,
- opioidy (kodeina, morfina, heroina, itp.),
- fencyklidyna (PCP),
- syntetyczne kannabinoidy (K2, Spice),
- MDMA (ecstasy),
- LSD.
Poza wyżej wymienionymi oznaczeniom podlegają również środki odurzające wchodzące w skład dopalaczy.
Przypisy
edytuj- ↑ Robert Beaglehole, Ruth Bonita, Tord Kjellstrom: Podstawy epidemiologii. Łódź: Instytut Medycyny Pracy, 1996. ISBN 83-86052-71-6.
- ↑ Atlantic reporter: Druga seria, Tom 681. Zachód Pub. Co 1996 str. 44
- ↑ Nevada emplyment security department v. Cynthia Holmes, Kamer Zucker Abbott. 1996. opublikowane 21 marca 2011
- ↑ Kwartalny raport naukowo-techniczny z badań włosów na obecność środków odurzających, substancji psychotropowych i ich prekursorów; raport za I kwartał 2014; zakończony 31 marca 2014
Bibliografia
edytuj- Pragst F., Balíková M., Stan techniki w analizie włosów wykrywania narkotyków i nadużywania alkoholu, Clinica chimic Acta 370 2006, str. 17–49.
- Balíková M., Analiza włosów na obecność substancji odurzających: wiarygodności interpretacji, Biomed Pap Med Fac Univ Olomouc Czech Palackiego Repub. 2005, 149 (2): 199-207.
- Agius R. & Kintz P., Drug and Alcohol Testing in Hair, Collection and Analysis, 2010 European Workplace Drug Testing Society, Version 1.0
- Hair Structure: The Facts, Hair structure
- Paterson S. Lee S. & Cordero R., Analysis of hair after contamination with blood,containing cocaine and blood containing benzoylecgonine, 2010 Forensic Science International, Vol. 194, p.94–96 36
- Pragst F. & Balikova M.A., State of the art in hair analysis for detection of drug and alcohol abuse, 2006, Clinica Chimica Acta, Vol. 370, p.17–49
- Sporkert F. & Pragst F., Use of headspace solid-phase microextraction (HS-SPME) in hair analysis for organic compounds’, 2000, Forensic Science International Vol. 107, str. 129-148
- Kronstrand R., Andersson MC., Ahlner J., Larson G. Incorporation of selegiline into hair after oral selegiline intake. J Anal Toxicol 2001;25: 594–601.
- Henderson GL., Harkey MR., Zhou C., Jones RT., Jacob P., Incorporation of isotopically labeled cocaine and metabolites into human hair; 1. dose response relationships. J Anal Toxicol 1996;20:1–12.
- Negrusz A., Moore CM., Hinkel KB., Stockham TL., Verma M., Strong MJ.,et al. Deposition of 7-aminoflunitrazepam and flunitrazepam in hair after a single dose of Rohypnol. J Forensic Sci 2001; 46:1–9.
- Cone EJ. Mechanisms of drug incorporation into hair. Ther Drug Monit 1996;18:438–43.
- P. Kintz & Co, Drug testing in hair, 1996.
- H. Sachs, Theoretical limits of the evaluation of drug concentrations in hair due to irregular hair growth, Forensic Sci. Int., 1995, 70, 53-61