Bell X-5
Bell X-5 – pierwszy samolot o zmiennej w locie geometrii skrzydeł, zainspirowany niemiecką konstrukcją z czasów II wojny światowej Messerschmitt P.1101. Chociaż geometria skrzydeł niemieckiej maszyny mogła być zmieniana tylko na ziemi, inżynierowie z wytwórni Bell Aircraft Corporation, konstruktora samolotu X-5, opracowali system silników elektrycznych do przestawiania kąta płatów w locie.
Dane podstawowe | |
Państwo | |
---|---|
Producent | |
Typ |
samolot eksperymentalny |
Załoga |
1 pilot |
Historia | |
Data oblotu |
20 czerwca 1951 |
Lata produkcji |
1951 |
Wycofanie ze służby |
1958 |
Liczba egz. |
2 |
Liczba wypadków |
1 |
Dane techniczne | |
Napęd |
1 × Allison J35-A-17, turboodrzutowy |
Ciąg |
21,8 kN |
Wymiary | |
Rozpiętość |
rozłożone: 10,2 m |
Długość |
10,1 m |
Wysokość |
3,6 m |
Masa | |
Własna |
2880 kg |
Startowa |
4400 kg |
Osiągi | |
Prędkość maks. |
1150 km/h |
Pułap |
15 200 m |
Dane operacyjne | |
Rzuty | |
Budowa
edytujBell X-5 posiadał skrzydła o zmiennej geometrii, które mogły być ustawione w trzech pozycjach: pod kątem 20°, 40° i 60°. Przestawianie kąta skrzydeł odbywało się przy pomocy śruby, która ustawiała kąt płata i hamulców, które go blokowały w żądanej pozycji. Czas przestawiania skrzydeł ze skrajnych pozycji wynosił 30 sekund. Konstrukcja skrzydeł obracających się na sworzniu była taka, że środek masy był taki sam w każdym położeniu skrzydeł. Pomimo to samolot miał tendencję do wpadania w korkociąg, który przy pewnych położeniach skrzydeł nie dawał szansy na wyprowadzenie samolotu i w konsekwencji drugi egzemplarz maszyny uległ katastrofie na skutek takiego właśnie korkociągu.
Historia użycia
edytujZbudowano dwa egzemplarze samolotu X-5, z których pierwszy został ukończony 15 lutego, a oblatany 20 czerwca 1951 roku. Druga maszyna wykonała swój pierwszy lot 10 grudnia tego samego roku. Łącznie wykonano prawie 200 lotów na obu egzemplarzach samolotów z prędkościami dochodzącymi do 0,9 Macha na pułapie 12 200 m. 14 października 1953 roku drugi egzemplarz X-5 uległ katastrofie niedaleko bazy Edwards podczas testów zachowania maszyny w korkociągu. Pilot maszyny nie był w stanie wyprowadzić jej do lotu poziomego i w konsekwencji rozbił się ginąc na miejscu.
Ocalały egzemplarz używany był do 1958 roku, a później trafił do Muzeum Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych w bazie lotniczej Wright-Patterson.
X-5 dowiódł przydatności zmiennej geometrii skrzydeł w samolotach przeznaczonych do działania w szerokim zakresie prędkości. Pomimo problemów ze stabilnością maszyny, koncepcja maszyny została później zastosowana w samolotach bojowych takich jak F-14 Tomcat czy General Dynamics F-111.