Benno Adolf Kraeter
Benno Adolf Kraeter (ur. 9 czerwca 1900[1] w Łodzi[2], zm. 1971 w Monachium[3]) – polski i niemiecki duchowny luterański narodowości niemieckiej, konsenior diecezji wileńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce[4].
| Pastor | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Białymstoku | |
| Okres sprawowania |
1938–1939 |
| Konsenior diecezji warszawskiej | |
| Okres sprawowania |
1937–1939 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Ordynacja |
19 stycznia 1930 |
Życiorys edytuj
Był synem Gustawa Kraetera i Melanii z domu Buchholtz. Studiował na uniwersytetach w Lipsku i Warszawie[3]. 19 stycznia 1930 został ordynowany na duchownego[1]. Jako wikariusz związany był z parafią ewangelicko-augsburską w Białymstoku. Od 1935 pełnił urząd drugiego proboszcza tej parafii (istnieją wątpliwości dotyczące wyboru Kraetera na ten urząd)[2]. Po przejściu na emeryturę dotychczasowego proboszcza białostockiej parafii ks. Teodora Zirkwitza w 1938 roku, ks. Kraeter objął po nim urząd proboszcza[3][2]. W tym samym roku powołał Zygmunta Klinera na wikariusza[3] co spotkało się z zastrzeżeniami zarówno parafian (jako dodatkowe obciążenie budżetu parafii) jak i władz państwowych (nowy wikariusz został uznany za nacjonalistę niemieckiego)[5]. Wcześniej, bo już w 1936 roku, ks. Kraeter miał dążyć do obsadzenia wakującego urzędu wikariusza, innym bliżej niezidentyfikowanym duchownym uznanym przez władze państwowe za nacjonalistę niemieckiego[6]. Jako proboszcz nie kontynuował on działalności charytatywnej prowadzonej przez Zirkwitza[7] i w przeciwieństwie do swojego poprzednika prezentował postawę proniemiecką[8]. Był zwolennikiem powołania w Polsce oddzielnego, niemieckiego Kościoła ewangelicko-augsburskiego, którego częścią widział także białostocką parafię[2].
Od 1937 roku, ks. Benno Kraeter piastował również urząd konseniora diecezji wileńskiej Kościoła[9][10]. W 1939 roku podejrzewany o działalność antypolską i szpiegostwo, został aresztowany[3][11]. Po wybuchu II wojny światowej został osadzony w obozie w Berezie-Kartuskiej, zaś po uwolnieniu pracował przy powoływaniu do Wehrmachtu Niemców nadnarwiańskich[6]. Później pracował w Łodzi[3], podlegając w latach 1942–1945 tamtejszemu konsystorzowi. Po wojnie wyjechał do NRD, gdzie pracował Bad Lobenstein, a następnie Gerze i piastował urząd superintendenta[6]. Zmarł w 1971, w Monachium[3].
W radzieckiej propagandzie, ks. Kraeter przedstawiany był jako sympatyk hitleryzmu i niemiecki szpieg[12].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Personalverzeichnis der Evangelischen Kirchen in Polen 1935-38 [online], sggee.org [dostęp 2022-01-01] (pol.).
- ↑ a b c d Krzysztof M. Różański – Duchowni luterańscy w Białymstoku… w Gdańskim Roczniku Ewangelickim vol. X (Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie, Gdańsk, 2016; ISSN 1898-1127) str. 77
- ↑ a b c d e f g Magdalena Gąsowska – Rozkwit i zmierz Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Białymstoku w I połowie XX wieku w Vade Nobiscum, tom XIX/2021 (Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź; ISBN 978-83-943167-7-8); str. 59
- ↑ Władze Kościoła Ew.-Augsb. w Polsce w Górnośląski Kalendarz Ewangelicki na rok zwyczajny 1938 (Nakładem Towarzystwa Polaków Ewangelików na Górnym Śląsku, Katowice) str. 134
- ↑ Krzysztof M. Różański – Duchowni luterańscy w Białymstoku… w Gdańskim Roczniku Ewangelickim vol. X (Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie, Gdańsk, 2016; ISSN 1898-1127) str. 81
- ↑ a b c Krzysztof M. Różański – Duchowni luterańscy w Białymstoku… w Gdańskim Roczniku Ewangelickim vol. X (Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie, Gdańsk, 2016; ISSN 1898-1127) str. 80
- ↑ Kościół św. Wojciecha ma już sto lat [online], poranny.pl [dostęp 2022-01-01] (pol.).
- ↑ Wysiedlenie do Rosji trwale podzieliło parafię [online], bialystok.wyborcza.pl [dostęp 2022-01-01] (pol.).
- ↑ Magdalena Gąsowska – Rozkwit i zmierz Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Białymstoku w I połowie XX wieku w Vade Nobiscum, tom XIX/2021 (Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź; ISBN 978-83-943167-7-8); str. 57
- ↑ Eduard Kneifel – Geschichte der Evangelisch=Augsburgischen Kirche in Polen (Druk: Karl Müller, Drndterei und Verlag - Roth bei Nürnberg) str. 132-133
- ↑ Ewangelicy w Muzeum [online], bialystok.tvp.pl [dostęp 2022-01-01] (pol.).
- ↑ Tomasz Wigłasz, Krzysztof Maria Różański – Ewangelicy w Białymstoku (Staraniem Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Białymstoku wydała Pracownia na Pastwiskach, Cieszyn, 2013; ISBN 978-83-936322-6-8) str. 28