Bilardówka
Pałac Piotra II "Bilardówka" (serb. Biljarda) – rezydencja władyki Czarnogóry Piotra II Petrowicia-Niegosza, a następnie świeckich władców tego kraju, wzniesiona w 1838 w Cetyni.
Siedzibą władyków Czarnogóry od 1701 był monaster Narodzenia Matki Bożej w Cetyni, odbudowany przez władykę Daniela I. Nowa rezydencja została wzniesiona z inicjatywy Piotra II Petrowicia-Niegosza w bezpośrednim sąsiedztwie klasztoru, w 1838. Autorem projektu budynku był Rosjanin Jakow Ozierieckowski (Rosja znacząco wsparła finansowo inwestycję)[1]. Początkowo obiekt określany był jako Nowy Dom (serb. Nova kuća), jednak szybko utrwaliła się potoczna nazwa Bilardówka, pochodząca od sali gry w bilard, rozmieszczonej w obiekcie na polecenie władyki[1].
Według pierwotnego projektu Bilardówka naśladowała w swoim wyglądzie średniowieczne zamki obronne. Jest to budynek dwukondygnacyjny, wzniesiony na planie prostokąta, otoczony murem z basztami w narożnikach i kryty ołowianym dachem. Łączne wymiary obiektu wynoszą 70 m długości i 25 m wysokości[1]. Wnętrze budynku było podzielone na prywatne pomieszczenia władyki, prowadzoną przez niego drukarnię oraz sale posiedzeń Senatu, pomieszczenia administracyjne oraz pokoje gościnne[1]. Z polecenia Piotra II w Bilardówce znalazło się również gimnazjum, seminarium duchowne oraz instytut dla dziewcząt[1].
Pałac pełnił nadal funkcje rezydencji władców Czarnogóry za rządów Daniela II Petrowicia-Niegosza oraz Mikołaja I[1]. Z inicjatywy Daniela I została zburzona południowo-zachodnia baszta obiektu, którą zastąpiono budynkiem mieszkalnym. Kolejne znaczące zmiany w wyglądzie kompleksu zaszły w pierwszym dziesięcioleciu XX wieku, gdy w sąsiedztwie południowego skrzydła wzniesiono budynek wojskowy, burząc kolejną z baszt. W 1910, w celu otwarcia widoku na monaster Narodzenia Matki Bożej, wyburzono dwie ostatnie wieże oraz mur zewnętrzny pałacu[2]. W tym okresie obiekt był już w pełni zaadaptowany na funkcje administracyjne (ministerstwo); w okresie międzywojennym był własnością wojska[1].
W 1951, w związku z setną rocznicą śmierci Piotra II Petrowicia-Niegosza, Bilardówce przywrócony został pierwotny wygląd. Zrezygnowano jedynie z rekonstrukcji południowej części muru zewnętrznego, by nie usuwać rozmieszczonych na jego miejscu nowszych budynków[2]. W tym samym roku w pałacu urządzono muzeum Piotra II oraz muzeum etnograficzne[2].
W 1979, po remoncie, w czasie którego usunięto skutki trzęsienia ziemi, muzeum zostało zreorganizowane i od tego czasu eksponuje wyłącznie obiekty związane z Piotrem II, w tym bibliotekę władyków Czarnogóry gromadzoną przez niego oraz przez jego poprzednika Piotra I Petrowicia-Niegosza. Na wystawie znajduje się m.in. stół bilardowy Piotra II, jego szaty duchowne, gęśle, przybory do pisania oraz rękopis jego najsłynniejszego utworu literackiego, Górskiego wieńca[3]. Muzeum w Bilardówce jest częścią Muzeum Narodowego Czarnogóry[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Njegoševa biljarda [online] [dostęp 2014-02-12] [zarchiwizowane z adresu 2010-11-16].
- ↑ a b c Szymańska 2007 ↓, s. 199.
- ↑ Szymańska 2007 ↓, s. 199-200.
- ↑ Njegošev muzej Biljarda – Narodni Muzej Crne Gore [online] [dostęp 2022-05-14] (bośn.).
Bibliografia edytuj
- Agnieszka Szymańska: Czarnogóra. Przewodnik. Wyd. 2 pop. Pruszków: Rewasz, 2007. ISBN 978-83-89188-60-1. (pol.).
- Njegoš`s Museum Biljarda. Njegoš`s Museum Biljardal. [dostęp 2014-02-12]. (ang.).