Bitwa morska pod Panormos
Bitwa morska pod Panormos – starcie zbrojne w roku 190 p.n.e. podczas wojny Rzymu z Seleucydami (192-188 p.n.e).
| Wojna Rzymu z Seleukidami 192–188 p.n.e. | |||
 Antioch III | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
Panormos (Samos) | ||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo floty Seleukidów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
W 190 p.n.e. Rzymianie skierowali na Hellespont wraz z armią Lucjusza Korneliusza Scypiona również flotę pod dowództwem pretora Lucjusza Emiliusza Regillusa liczącą 37 jednostek. Ponadto sprzymierzone z nimi siły rodyjskie pod wodzą Pauzystratosa dostarczyły 36 okrętów (penter), zgromadzonych w porcie Panormos[1] na północno-wschodnim krańcu wyspy Samos. Z zamiarem ich zniszczenia przed połączeniem się z Rzymianami wódz Antiocha – Poliksenidas skrycie wyprowadził z niedalekiego Efezu bazującą tam silną flotyllę w liczbie 70 okrętów. Dla zaskoczenia i zupełnego zniszczenia Rodyjczyków przewidziano dwojakie uderzenie – z morza i od strony lądu.
W tym celu 5 pirackich okrętów podległych Poliksenidasowi wysadziło desant na tyłach nieprzyjaciela, odcinając Panormos od lądu, podczas gdy dwie eskadry seleuckiej floty zablokowały wyjście z portu. Zaskoczony Pauzystratos początkowo usiłował zorganizować obronę na lądzie, później jednak wydał rozkaz ewakuacji, co wśród jego żołnierzy i załóg wywołało panikę. Mimo iż podjął desperacką próbę przedarcia się na otwarte morze na czele nielicznych galer, u wyjścia z portu został otoczony i zginął, a jego okręty zatopiono. Pozbawione dowództwa pozostałe okręty rodyjskie próbowały indywidualnie przebijać się przez blokadę zagrażając podpaleniem nieprzyjacielskich galer płonącymi naczyniami zamontowanymi na wytykach dziobowych[2]. Większość okrętów Pauzystratosa padła jednak łupem Seleucydów, udało się ocalić zaledwie 5 jednostkom z Rodos i 2 z wyspy Kos.
Na wiadomość o klęsce Rodyjczyków, operujący w rejonie Hellespontu Regillus przerwał oblężenie Abydos i skierował swe okręty przeciw Poliksenidasowi na południe, ku wybrzeżom Jonii.
Przypisy
edytuj- ↑ Opisujący te wydarzenia Liwiusz (Dzieje XXXVII, 10-11) konsekwentnie stosuje jednak nazwę Panhormus (gr. Panhormos).
- ↑ W postaci tzw. koszów ogniowych (Adrienne Mayor: Grecki ogień, zatrute strzały, bomby skorpionów. Broń chemiczna i biologiczna w świecie starożytnym. Warszawa: Amber, 2006, s. 173); był to pierwszy przypadek zastosowania tej broni na morzu (por. Z. Ryniewicz, dz. cyt., s. 329).
Bibliografia
edytuj- Zygmunt Ryniewicz: Leksykon bitew świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2004, s. 328-329, ISBN 83-7020-138-5