Bitwa morska pod Panormos

bitwa w 190 p.n.e. koło wyspy Samos podczas wojny Rzymu z Antiochem Wielkim

Bitwa morska pod Panormos – starcie zbrojne w roku 190 p.n.e. podczas wojny Rzymu z Seleucydami (192-188 p.n.e).

Bitwa morska pod Panormos
Wojna Rzymu z Seleukidami 192188 p.n.e.
Ilustracja
Antioch III
Czas

190 p.n.e.

Miejsce

Panormos (Samos)

Terytorium

Morze Śródziemne

Wynik

zwycięstwo floty Seleukidów

Strony konfliktu
Rodyjczycy Seleucydzi
Dowódcy
Pauzystratos Poliksenidas
Siły
36 okrętów 70 okrętów
Straty
ponad 30 okrętów nieznane
brak współrzędnych

W 190 p.n.e. Rzymianie skierowali na Hellespont wraz z armią Lucjusza Korneliusza Scypiona również flotę pod dowództwem pretora Lucjusza Emiliusza Regillusa liczącą 37 jednostek. Ponadto sprzymierzone z nimi siły rodyjskie pod wodzą Pauzystratosa dostarczyły 36 okrętów (penter), zgromadzonych w porcie Panormos[1] na północno-wschodnim krańcu wyspy Samos. Z zamiarem ich zniszczenia przed połączeniem się z Rzymianami wódz Antiocha – Poliksenidas skrycie wyprowadził z niedalekiego Efezu bazującą tam silną flotyllę w liczbie 70 okrętów. Dla zaskoczenia i zupełnego zniszczenia Rodyjczyków przewidziano dwojakie uderzenie – z morza i od strony lądu.

W tym celu 5 pirackich okrętów podległych Poliksenidasowi wysadziło desant na tyłach nieprzyjaciela, odcinając Panormos od lądu, podczas gdy dwie eskadry seleuckiej floty zablokowały wyjście z portu. Zaskoczony Pauzystratos początkowo usiłował zorganizować obronę na lądzie, później jednak wydał rozkaz ewakuacji, co wśród jego żołnierzy i załóg wywołało panikę. Mimo iż podjął desperacką próbę przedarcia się na otwarte morze na czele nielicznych galer, u wyjścia z portu został otoczony i zginął, a jego okręty zatopiono. Pozbawione dowództwa pozostałe okręty rodyjskie próbowały indywidualnie przebijać się przez blokadę zagrażając podpaleniem nieprzyjacielskich galer płonącymi naczyniami zamontowanymi na wytykach dziobowych[2]. Większość okrętów Pauzystratosa padła jednak łupem Seleucydów, udało się ocalić zaledwie 5 jednostkom z Rodos i 2 z wyspy Kos.

Na wiadomość o klęsce Rodyjczyków, operujący w rejonie Hellespontu Regillus przerwał oblężenie Abydos i skierował swe okręty przeciw Poliksenidasowi na południe, ku wybrzeżom Jonii.

Przypisy

edytuj
  1. Opisujący te wydarzenia Liwiusz (Dzieje XXXVII, 10-11) konsekwentnie stosuje jednak nazwę Panhormus (gr. Panhormos).
  2. W postaci tzw. koszów ogniowych (Adrienne Mayor: Grecki ogień, zatrute strzały, bomby skorpionów. Broń chemiczna i biologiczna w świecie starożytnym. Warszawa: Amber, 2006, s. 173); był to pierwszy przypadek zastosowania tej broni na morzu (por. Z. Ryniewicz, dz. cyt., s. 329).

Bibliografia

edytuj