Bitwa pod Caudium

Bitwa pod Caudium (także Bitwa w Wąwozie Kaudyńskim) – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 321 p.n.e. podczas drugiej wojny samnickiej (326–304 p.n.e.), między wojskami rzymskimi pod wodzą konsulów Spuriusza Postumiusza Albinusa i Tytusa Weturiusza Kalwinusa a wojskami Samnitów dowodzonymi przez Gajusza Pontiusza.

Bitwa pod Caudium

II wojna samnicka
Fresk przedstawiający bitwę
Czas	321 p.n.e.
Miejsce	Caudium niedaleko Kapui
Terytorium	Italia
Wynik	zwycięstwo Samnitów
Strony konfliktu
Republika rzymska Samnici
Dowódcy
Tytus Weturiusz Kalwinus Spuriusz Postumiusz Albinus Gajusz Pontiusz
Siły
nieznane nieznane
Straty
nieznane nieznane
Położenie na mapie Włoch miejsce bitwy
Położenie na mapie Kampanii miejsce bitwy
41°09′00,00″N 14°31′59,88″E

Rzymianie, zamknięci przez przeciwnika w Wąwozie Kaudyńskim, aby uniknąć całkowitej zagłady musieli skapitulować. Zmuszeni zostali do wydania broni, koni i taborów oraz 600 zakładników jako gwarancję zawartego pokoju. Dodatkowo co uważane było za wielką hańbę, musieli przejść pod jarzmem i przez szpalery wrogów ubrani tylko w jedną sztukę odzieży. Rzymski historyk Tytus Liwiusz tak opisał to w swoich Dziejach Rzymu od założenia miasta (księga IX, 56):

Jeden spoglądał na drugiego, oglądali broń, którą mieli wnet oddać, patrzyli na ręce mające wkrótce pozostać bez broni i na siebie zdanych na łaskę nieprzyjaciela. Stawały im przed oczyma i jarzmo wrogie, i drwiny zwycięzcy, i twarze szydercze, i droga, którą pójdą bezbronni wśród uzbrojonych, a potem opłakany przemarsz zhańbionego wojska przez miasta sprzymierzone, powrót do ojczyzny i rodzin, dokąd nieraz ich przodkowie wkraczali w triumfie. Oni sami tylko wrócą bez ran, bez mieczów, zwyciężeni bez bitwy; im tylko nie wolno było dobyć miecza, nie wolno było zmierzyć się z nieprzyjacielem; daremna była ich odwaga [...]. Pierwsi konsulowie prawie półnadzy poszli pod jarzmo, następnie według stopnia wojskowego po kolei poddani zostali tej hańbie, a w końcu poszczególne legiony. Dookoła stali uzbrojeni wrogowie, szydząc i wyśmiewając się z nich, a często grożąc im mieczem; kilku nawet zraniono i zabito, gdy zbyt widoczne w ich twarzy oburzenie na niegodne obejście obraziło zwycięzców.

W tej sytuacji senat rzymski zawarł niekorzystny dla siebie pokój z Samnitami, który zakończył pierwszy etap tego konfliktu, dając stronom przerwę w działaniach wojennych do 316 p.n.e.

Bibliografia

• Arthur Gilman: The Story of Rome from the Earliest Times to the End of the Republic, New York – London, 1885, s. 114.
• Małgorzata Członkowska-Naumiuk. Furculae Caudinae - wąwóz hańby. „Mówią Wieki”. 5/2011 (616), s. 37-41. Bellona SA. ISSN 1230-4018. (pol.).