Bitwa pod Newlem – starcie zbrojne, które miało miejsce 19 sierpnia 1562 podczas wojny litewsko-rosyjskiej (1558–1570), będącej częścią ogólnoeuropejskich zmagań w ramach pierwszej wojny północnej (1561–1570).

Bitwa pod Newlem
wojna litewsko-rosyjska 1558-1570
Ilustracja
Grawer nieznanego autora z wyobrażeniem newelskiej bitwy. Kraków, 1611 r.
Czas

19 sierpnia 1562

Miejsce

Newel (Rosja)

Terytorium

Wielkie Księstwo Moskiewskie

Wynik

wygrana Polaków i Litwinów

Strony konfliktu
Królestwo Polskie
Wielkie Księstwo Litewskie
Carstwo Rosyjskie
Dowódcy
Stanisław Leśniowolski Andrzej Kurbski
Siły
Polacy: 4000 (z czego 1500 żołnierzy)[1] 40 000 (z czego 15 000 żołnierzy)[2]
Straty
16 żołnierzy ok. 1500 żołnierzy[1]
brak współrzędnych

Okoliczności edytuj

Kasztelan ciechanowski Stanisław Leśniowolski po odłączeniu się w Jezierzyszczach od wojsk hetmana Floriana Zebrzydowskiego ruszył na północ w kierunku rosyjskiego Newla, pod którym rozbił obóz. „Leśniowolski maiąc o nich [Moskalach] wiadomość pewną / kazał w nocy ognie szeroko niecić / aby się tym więtsze woysko nieprzyiacielowi zdało: a położył się był [na noc] w mieyscu barzo dobrym y obronnym / tak iż wodę ze dwu stron miał około siebie.”[3]

Bitwa edytuj

Licząca 40 000 żołnierzy armia rosyjska pod wodzą Kurbskiego zaatakowała rano umocniony obóz polski pod Newlem zasypując go na wzór tatarski strzałami, lecz unikając walki wręcz. Dążyli do niej ciężej uzbrojeni żołnierze polscy, którzy przeprowadzili przez cały dzień liczne szarże, rozbijając wojska moskiewskie. Oddziały polskie korzystały podczas ataków ze wsparcia lekkich działek.

„Polacy zastanowiwszy [zatrzymawszy] się w błotnym / w ciasnym y z przyrodzenia obronnym mieyscu / y działa porządnie rozsadziwszy / stoczyli bitwę [...]”[4]

Korzystne dla strony polskiej ukształtowanie terenu pozwoliło na pokonanie znacznie liczniejszego przeciwnika. W związku ze zbliżaniem się nowej 40 tys. armii moskiewskiej, wojska polskie wycofały się o 10 km w kierunku Jezierzyszcz, jednak armia moskiewska w liczbie już 80 tys. ich tym razem nie zaatakowała.

Roty wojsk polskich biorących udział w bitwie edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b Radosław Sikora, Armia polsko-litewska w bitwie pod Newlem 1562. Artykuł dostępny pod linkiem: https://web.archive.org/web/20160305013513/http://www.kresy.pl/kresopedia,historia,rzeczpospolita?zobacz%2Farmia-polsko-litewska-w-bitwie-pod-newlem-1562
  2. Radosław Sikora, Armia rosyjska w bitwie pod Newlem 1562 roku. Artykuł dostępny pod linkiem: https://web.archive.org/web/20160405021121/http://www.kresy.pl/kresopedia,historia,rzeczpospolita?zobacz%2Farmia-rosyjska-w-bitwie-pod-newlem-1562-roku
  3. Kronika Polska Marcina Bielskiego. Nowo Przez Ioach. Bielskiego syna iego wydana. Kraków 1597. s. 615.
  4. Maciej Stryjkowski, Ktora przedtym nigdy światła nie widziała. Kronika Polska Litewska, Żmodzka, y wszystkiey Rusi Kijowskiey, Moskiewskiey, Siwierskiey, Wołyńskiey, Podolskiey, Podgorskiey, Podlaskiey, etc. Y rozmaite przypadki woienne y domowe, Pruskich, Mazowieckich, Pomorskich y innych Królestwu Polskiemu y Wielkiemu Księstwu Litewskiemu przyległych, Według istotnego y gruntownego zniesienia pewnych dowodow z rozmaitych historykow y Autorow postronnych , y domowych, y Kijowskich, Moskiewskich, Sławańskich, Liflantskich, Pruskich starych, Dotęd ciemnochmurną nocą zakrytych Kronik, y Latopisczow Ruskich, Litewskich, y Dlugosza Oyca dzieiow Polskich z inszymi, z wielką pilnoscią y węzłowatą pracą (Osobliwie około Dzieiow Litewskich y Ruskich od żadnego przedtym niekuszonych) przez Macieia Osostewiciusa Striykowskiego dostatecznie napisana, złożona, y na pierwsze swiatło... Królewiec 1582. s. 770.
  5. Armia polsko-litewska w bitwie pod Newlem 1562 » Kresy [online], www.kresy.pl [dostęp 2017-11-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05] (pol.).