Bolesław Świda
Bolesław Świda (ur. 1822 w Zarzeczu, guberni mińskiej, zm. 1897 w Kołomnie) – uczestnik powstania styczniowego i polski działacz narodowy w guberni mińskiej, nauczyciel gimnazjalny, ziemianin, zesłaniec.
Życiorys edytuj
Świda był synem ziemianina i powstańca listopadowego – Piotra Świdy. Urodził się w rodzinie kalwińskiej, w powiecie borysowskim[1][2].
Ukończył gimnazjum w Słucku i uniwersytet w Petersburgu. Był nauczycielem matematyki w gimnazjum w Słucku[1][3]. Wychowywał młodzież w duchu patriotyzmu. W gimnazjum dyrektorem był Rosjanin, a nauczycielami byli Polacy. Działał w polskich organizacjach konspiracyjnych w Mińsku i w guberni mińskiej.
W 1854 osiadł w majątku Łachwa, w powiecie mozyrskim[1][2]. Działał w mińskiej organizacji powstańczej. W 1863 był pomocnikiem Hektora Łapickiego, powstańczego wojewody Mińska. Podlegały mu powiaty piński, rzeczycki i mozyrski[1][2].
Wskutek donosu trafił do więzienia. Oskarżono go o działalność spiskową i udowodniono przestępstwa polityczne. Wyrokiem sądu wojennego w 1864 r. skazano go na śmierć. Dzięki staraniom Włodzimierza Spasowicza (kolegi i przyjaciela Świdy) wyrok zamieniono na dwanaście lat ciężkich robót i zesłanie na Syberię, konfiskatę majątku i pozbawienie praw[1]. Karę odbywał w Usolu, Irkucku, Tobolsku i Tiumeniu.
Życie prywatne edytuj
Na Sybir podążyła za nim żona Wirginia z córką[1][3]. W 1877 otrzymał zezwolenie na zamieszkanie w europejskiej części Rosji. Osiedlił się w guberni penzeńskiej[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Jakub Gieysztor, Pamiętniki Jakóba Gieysztora z lat 1857–1865, t. 1, Wilno: nakł. Tow. Udz. „Kurjer Litewski”, 1913, s. 252–255,400–408.
- ↑ a b c Andrej Tiseckiy, ЗЕМЛЕВЛАДЕЛЬЦЫ СВИДЫ/ Тайны инсургентов, „БрамаBY: свободная саморегулируемая политическая площадка”, 2016 [dostęp 2018-10-19] (ros.).
- ↑ a b Marcin Niewalda, Świda – Katalog Powstańców Styczniowych [online], genealogia.okiem.pl [dostęp 2018-10-19].
Bibliografia edytuj
- Wacław Lasocki: Wspomnienia z mojego życia. Tom 2. „Na Syberii”. Tom 2, Kraków 1934, nakł. Gminy Stoł. Król. Miasta Krakowa.
- Jakub Gieysztor: Pamiętniki Jakóba Gieysztora z lat 1857–1865. Tom 1, Wilno 1913, nakł. Tow. Udz. „Kurjer Litewski”.