Bosco Ntaganda
Bosco Ntaganda (ur. 5 listopada 1973 w Kiningi, Rwanda)[1] – kongijski partyzant bojówek Narodowego Kongresu na rzecz Obrony Ludu (CNDP), a po jej zalegalizowaniu w 2009, generał w armii narodowej w kongijskiej prowincji Kiwu. W 2012 wzniecił rebelię przeciwko władzom centralnym w Kiwu, zakładając Ruch 23 Marca. Znany pod przydomkiem „Terminator”.
Życiorys edytuj
Ntaganda wywodzi się z ludu Banyamulenge, kongijskich Tutsich. Na początku lat 90. XX wieku, walczył w rwandyjskiej armii podczas wojny domowej w Rwandzie, w 1994 po ludobójstwie w Rwandzie na Tutsich, uczestniczył w akcjach odwetowych na Hutu[2].
Wstąpił do Patriotycznych Sił na rzecz Wyzwolenia Konga (FPLC), zbrojnego skrzydła Unii Kongijskich Patriotów (UPC), założonej w 2001. Po II wojnie domowej w Kongu w ramach procesu pokojowego w 2005 został mianowany przez władze generałem w Narodowych Siłach Zbrojnych, jednakże propozycję tą odrzucił. 1 listopada 2005 Rada Bezpieczeństwa ONZ nałożyła na niego zakaz podróżowania i zamrożeniem aktyw za naruszenie nałożonego embarga na broń[2].
W 2006 Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) z Hagi wydał za Ntagandą nakaz aresztowania wskutek popełnienia przez niego zbrodni wojennych i werbowania dzieci poniżej 15. roku życia do oddziałów militarnych. W tym samym roku popadł w konflikt z dowództwem UPC, w wyniku czego powrócił do rodzinnej prowincji Kiwu. Dołączył wówczas do Narodowego Kongresu na rzecz Obrony Ludu (CNDP) pod dowództwem Laurenta Nkundy, który wówczas prowadził rebelię antyrządową. Po wkroczeniu w szeregi partyzantów, został szefem sztabu[2].
Po rozbiciu rebeliantów, aresztowania Nkundy i podpisania porozumienia pokojowego 23 marca 2009, CNDP została zalegalizowaną partią polityczną, a Ntaganda otrzymał posadę generała armii narodowej z oddziałem w Gomie w Kiwu, pomimo poszukiwań Ntagandy przez MTK[3].
23 marca 2012 w trzy lata od porozumień pokojowych, generał Bosco Ntaganda zbuntował się i uformował Ruch 23 Marca. Wpływ na to miały sfałszowane według opozycjonistów wybory generalne z 28 listopada 2011. 4 kwietnia 2012 generał wraz z 300 żołnierzami zdezerterował w prowincji Kiwu. Doszło wówczas do walk z armią pod Rutshuru. W wyniku tego 11 kwietnia 2012 prezydent Kabila wydał nakaz aresztowania Ntagandy[3].
18 marca 2013 Ntaganda pojawił się w ambasadzie USA w Kigali, stolicy Rwandy. Departament Stanu USA poinformował, że generał oddał się ręce amerykańskich dyplomatów, którzy na jego własne życzenie przekazali go Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu w Hadze[4][5]. Ciążyło na nim 18 zarzutów zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości, takich jak zabójstwa, gwałtów i wykorzystywania dzieci jako żołnierzy. 10 lutego 2014 Międzynarodowy Trybunał Karny rozpoczął w jego sprawie postępowanie przygotowawcze[6].
Proces Ntagandy rozpoczął się 3 września 2015. Oskarżony nigdy nie przyznał się do zarzucanych mu czynów. 7 listopada 2019 został skazany na 30 lat więzienia[7].
W marcu 2021 roku Międzynarodowy Trybunał Karny ustalił wysokość odszkodowań dla ofiar Bosco Ntagandy na 30 mln dolarów[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Congolese Warlord Ntaganda Makes Court Appearance in Hague. youtube.com, 2013-03-26. [dostęp 2013-03-26].
- ↑ a b c DR Congo: Suspected War Criminal Wanted. Human Right Watch.
- ↑ a b DR Congo troops shell rebel bases. Al Jazeera.
- ↑ Kongijski "Terminator" zgłosił się do ambasady USA. Rzeczpospolita. [dostęp 2013-03-18]. (pol.).
- ↑ Date set for DR Congo warlord ICC appearance. Al Jazeera. [dostęp 2013-03-23].
- ↑ Congolese warlord to face war crimes hearing. Al Dżazira. [dostęp 2014-02-09].
- ↑ Bosco Ntaganda sentenced to 30 years for crimes in DR Congo - BBC News. BBB News. [dostęp 2019-12-01].
- ↑ Ofiary "Terminatora" mają otrzymać odszkodowanie [online], TVN24 bis, 9 marca 2021 [dostęp 2021-04-10] (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Ntaganda Case - The Prosecutor v. Bosco Ntaganda. icc-cpi.int. [dostęp 2015-09-02].