Brama Dębińska w Poznaniu
Brama Dębińska (niem. Eichwald Thor) – jedna z bram Twierdzy Poznań. Jednoprzelotowa brama komunikacyjna[3], pozwalała na połączenie miasta z Dębiną i Dębcem. Znajdowała się u wylotu ulic Strzeleckiej (ówczesnej Schützenstrasse)[6] i Garbary (Grosse Gerberstrasse)[7], a ich przedłużeniem za bramą była Droga Dębińska (Eichwald-Strasse)[8]. Na przedpolu bramy istniał Plac Zjednoczenia.
brama od strony miasta | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość |
Poznań |
Architekt |
Friedrich August Stüler[2] |
Wysokość całkowita |
17 m[3] |
Kondygnacje |
jedna[3] |
Ukończenie budowy |
ok. 1855[4] |
Zniszczono | |
Plan budynku | |
Położenie na mapie Poznania | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |
52°24′01,98″N 16°56′08,39″E/52,400550 16,935664 |
Historia
edytujPierwotnie nie planowano jej budowy, ale ze względu na zwiększający się ruch na południe od miasta, została przebita około 1855 roku[4]. Umiejscowiono ją między Bastionem Rödera (na wschodzie) a Bastionem Brünnecka[9]. Została rozebrana jako jedna z ostatnich w 1908 roku[3][5].
Architektura
edytujByła to szeroka brama obramowana kamieniem, wzniesiona na planie prostokąta, składająca się z trzech wyodrębnionych z bryły części. Środkowa, cofnięta w stosunku do dwóch sąsiednich, zawierała sklepiony przejazd; wykończona została na szczycie z każdej strony orłem pruskim. Boczne części od strony przedpola miały otwory strzelnicze, a od strony miasta maswerkowe okna. Przy gruncie biegł wąski gzyms. Z każdej strony znajdowała się tablica z nazwą bramy EICHWALD THOR, a szczyt wykończono krenelażem[3].
Przed bramą na przedpolu znajdował się most nad fosą forteczną[3].
Figura Archanioła Michała
edytujOd strony miasta[5], nad wjazdem znajdowała się figura Archanioła Michała[a] przebijającego włócznią smoka[2], wyrzeźbiona w 1855 roku, którą podczas rozbiórki bramy w 1908 roku przeniesiono na budynek szkoły przy dzisiejszej ul. Słowackiego[4][3][10][5]. Wykonana została w piaskowcu przez rzeźbiarza Ludwika Stürmera[2], na podstawie osobistego szkicu Fryderyka Wilhelma IV[5].
Uwagi
edytuj- ↑ W „Wielkopolska Jlustracja” z 14.04.1929 podano, iż była to figura św. Jerzego, jednakże w książce Twierdza Poznań wyjaśniono, że rzeźba ta bywa błędnie identyfikowana (ze względu na smoka kojarzonego z legendą o św. Jerzym)
Przypisy
edytuj- ↑ Brama Dębińska. rzuwig.user.icpnet.pl. [dostęp 2013-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
- ↑ a b c Biesiadka ↓, s. 107.
- ↑ a b c d e f g h BRAMA DĘBIŃSKA. slupsk.pl. [dostęp 2013-07-16]. (pol.).
- ↑ a b c Budynki i budowle: b1420. Brama Dębińska. roweromaniak.pl. [dostęp 2013-07-16]. (pol.).
- ↑ a b c d e Wielkopolska Jlustracja. „Wielkopolska Jlustracja”. 28, s. 5, 1929.04.14. [dostęp 2013-07-16].
- ↑ Strzelecka. poznan-posen.pl. [dostęp 2013-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-27)]. (pol.).
- ↑ Maria i Lech Trzeciakowscy: W dziewiętnastowiecznym Poznaniu – życie codzienne miasta 1815-1914. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1982, s. 22. ISBN 83-210-0316-8.
- ↑ Magdalena Mrugalska-Banaszak: Kronika Miasta Poznania 3-4/1998. Cz. -: Uroki Drogi Dębińskiej - zapomniany trakt spacerowy dawnego Poznania. Poznań: 1998, s. 7-37. (pol.)., fot.
- ↑ Maria i Lech Trzeciakowscy: W dziewiętnastowiecznym Poznaniu-życie codzienne miasta 1815-1914. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1982, s. mapa 288/289. ISBN 83-210-0316-8.
- ↑ Szkoła podstawowa nr 36. polskaniezwykla.pl. [dostęp 2013-07-16]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Maria i Lech Trzeciakowscy: W dziewiętnastowiecznym Poznaniu – życie codzienne miasta 1815-1914. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1982. ISBN 83-210-0316-8.
- Jacek Biesiadka: Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku.. Poznań: 2006.ryc. , fot.,
Linki zewnętrzne
edytuj- Galeria starych zdjęć i pocztówek z bramą. [dostęp 2013-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).