Brunon Rolke
Brunon Rolke ps. „Aspik”, „Panie Dziejku”, „Wasiuk”, „Jan Szpak”, „Jan Góra” (ur. 4 listopada 1896[1] w Tyflisie, zm. 22 sierpnia 1971 w Gdańsku) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
 podpułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 listopada 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 sierpnia 1971 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
44 Pułk Strzelców Legii Amerykańskiej |
| Główne wojny i bitwy | |
.jpg){kind=small}
| |
| Odznaczenia | |
       
| |
Życiorys
edytujUrodził się 4 listopada 1896 w Tyflisie, w rodzinie Jana i Wiktorii z Kałuszowskich[2][3][4]. Był wnukiem powstańca styczniowego, gimnazjum ukończył w Moskwie w 1915. Od 1912 należał w tym mieście do "Sokoła". Od czerwca 1916 służył ochotniczo w armii rosyjskiej. W październiku 1917 po ukończeniu Szkoły Oficerskiej w Tyflisie w stopniu chorążego walczył na froncie zachodnim. Od września do grudnia 1917 służył w polskim Pułku im. Bartosza Głowackiego w Moskwie[5]. Po wybuchu rewolucji październikowej jako były oficer armii carskiej został przeniesiony do Francji[6], gdzie walczył z Niemcami w Lotaryngii w 32 Pułku Strzelców Polskich.
Do Polski przybył w 1919 r. wraz z armią Hallera w stopniu podporucznika. Wziął udział w walkach z Ukraińcami i wojnie polsko-bolszewickiej. Pełnił kolejno funkcje: dowódcy kompanii w 43 pułku piechoty (od sierpnia 1920 do września 1921), dowódcy 9 kompanii III batalionu 44 pułku piechoty, dowódcy kompanii w 43 pułku piechoty (od lipca do września 1923), dowódcy kompanii w 44 pułku piechoty (od października 1923 do grudnia 1925), II oficera w sztabie 13 Kresowej Dywizji Piechoty (od grudnia 1925 do grudnia 1926), dowódcy kompanii w 44 pułku piechoty (od grudnia 1926 do stycznia 1927). W 1921 otrzymał stopień porucznika ze starszeństwem z czerwca 1919, 1 stycznia 1928 - kapitana. Od 1927 do 1935 pełnił służbę jako adiutant 44 pułku piechoty Strzelców Kresowych w garnizonie Równe. W 1935 został dowódcą Dywizyjnego Kursu Podchorążych Rezerwy 13 DP przy 44 pp w Równem[7]. Na stopień majora został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 108. lokatą w korpusie oficerów piechoty[8][9].
Od sierpnia 1939 dowodził II batalionem 38 pułku piechoty Strzelców Lwowskich, także podczas kampanii wrześniowej, aż do rozbicia pułku pod Lwowem 20 września. Pod koniec września został aresztowany przez NKWD w Dubnie. Po ucieczce z transportu więźniów w rejonie Płoskirowa przeniósł się z rodziną do Warszawy i włączył się do konspiracji ZWZ-AK. Początkowo prowadził szkolenia w konspiracyjnej szkole podchorążych piechoty. W 1941 organizował siatkę wywiadowczą i struktury konspiracyjne ZWZ na Wołyniu. Od jesieni 1941 znajdował się w dyspozycji komendanta Obszaru Lwów ZWZ. W grudniu 1941 został komendantem Inspektoratu ZWZ/AK Gródek Jagielloński. Był pierwszym p.o. komendanta Okręgu Wołyń Armii Krajowej (luty–lipiec 1942). Przeniesiony ponownie do Warszawy, był instruktorem i od lipca 1944 zastępcą dowódcy Grupy Wojsk Polskich "Edwarda" (ppłk. Franciszka Pfeiffera). Od 3 maja 1944 nosił tytuł podpułkownika. Brał udział w powstaniu warszawskim (od 4 do 10 sierpnia był komendantem placu na Mokotowie). Po powstaniu udało mu się uniknąć niewoli[5].
Po drugiej wojnie światowej mieszkał w Gdańsku-Oliwie. Został pochowany na cmentarzu Oliwskim w Gdańsku (kwatera 19-7-8)[10].
Był żonaty, miał córkę Danutę Wiktorię[11].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4560[2] – 1921[12][13]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[14][15]
- Medal Niepodległości – 4 listopada 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[16][17][3][18]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[19]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[19]
- Medal Zwycięstwa[19][20]
- francuski Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny[19]
- Odznaka za Rany i Kontuzje z trzema gwiazdkami[19]
Był także odznaczony lub przedstawiony do odznaczenia Krzyżem Zasługi[21].
Przypisy
edytuj- ↑ W Roczniku Oficerskim 1932 s. 69 jako datę urodzenia podano 3 listopada 1896.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-05]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-05]..
- ↑ a b Bruno Rolke. dws-xip.pl. [dostęp 2019-12-02].
- ↑ Józef Turowski, Pożoga. Walki 27 Wołyńskiej Dywizji AK, Warszawa: PWN, 1990, s.545
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 601.
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 343.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 27, w marcu 1939 zajmował 98. lokatę.
- ↑ Brunon Rolke. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 2019-02-07].
- ↑ Danuta Wiktoria Poczman (Rolke). ogrodywspomnien.pl. [dostęp 2022-07-09]. (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 14.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-05]..
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 27.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-05]..
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 19 marca 1934, s. 112.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-05]..
- ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 1 foto.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 60.
- ↑ Tu podano, że urodził się 3 listopada 1896. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-05]..
Źródła i bibliografia
edytuj- Rolke Bruno. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.55-4631 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-05].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Józef Turowski, Pożoga. Walki 27 Wołyńskiej Dywizji AK, Warszawa: PWN, 1990, ISBN 83-01-08465-0