Centralna Szkoła Instruktorów Szybowcowych

Polska szkoła lotnicza funkcjonująca w latach 1948-1952

Centralna Szkoła Instruktorów Szybowcowych – cywilna szkoła szybowcowa funkcjonująca w latach 1948−1952. W trakcie swego funkcjonowania wyszkolono w niej około 150 instruktorów szybownictwa.

Centralna Szkoła Instruktorów Szybowcowych
Ilustracja
Kursanci I turnusu w 1949 r.
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1948

Rozformowanie

1952

Tradycje
Kontynuacja

Centrum Wyszkolenia Instruktorów Szybowcowych

Dowódcy
Pierwszy

kpt. pil. Stanisław Fedyszyn

Ostatni

kpt. pil. Henryk Czarnecki

Organizacja
Dyslokacja

Aleksandrowice

Podległość

Departament Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Komunikacji

Historia

edytuj

Polskie lotnictwo, odtwarzane po II wojnie światowej, potrzebowało wyszkolonych instruktorów, którzy mogliby prowadzić masowe szkolenie pilotów szybowcowych. Instytut Szybownictwa organizował kursy instruktorów w Bielsku i Goleszowie, lecz były to działania doraźne i nie zapewniały wystarczającej ilości kadry szkoleniowej. W 1948 r. Instytut Szybownictwa porozumiał się z Dowództwem Lotnictwa, Departamentem Lotnictwa Cywilnego i Powszechną Organizacją „Służba Polsce” w celu stworzenia Centralnej Szkoły Instruktorów Szybowcowych[1], która miała organizować roczne szkolenia instruktorów[2]. Każdy z kursantów po szkoleniu musiał spełnić warunki do otrzymania Srebrnej Odznaki Szybowcowej, tzn. wykonać przelot 50 km, uzyskać przewyższenie 1000 m oraz wykonać lot trwający 5 godzin[3].

Szkoła została utworzona w październiku 1948 r. w Goleszowie i podlegała Powszechnej Organizacji „Służba Polsce”. Jej uroczyste otwarcie nastąpiło 1 listopada[4], komendantem został mianowany kpt. Stanisław Fedyszyn a jego zastępcą por. Jan Nowak. Szefem wyszkolenia ogólnego został Włodzimierz Humen, a Edward Adamski – szefem wyszkolenia lotniczego. Po półtora miesiąca funkcjonowania w Goleszowie Szkoła została przeniesiona do Aleksandrowic. Na pierwszy turnus zgłosiło się ok. stu kandydatów, których wiedza lotnicza była bardzo zróżnicowana. Dla wyrównania jej poziomu junakom zorganizowano zajęcia z wiedzy ogólnej, teorii lotniczej, a także zajęcia kulturalne i sportowe. Nieodłączną częścią szkolenia była również praca społeczna[5]. Kursanci szkolenie lotnicze odbywali na lotniskach w Lisich Kątach, Jeżowie oraz na górze Żar. Na szkolenie spadochronowe byli kierowani do Nowego Targu, a w innych szkołach szybowcowych odbywali praktykę instruktorską[6]. Cykl szkoleniowy obejmował ok. 1400 godzin zajęć rozłożonych na 12 miesięcy oraz dwa miesiące praktyki instruktorskiej w aeroklubach[2]. Funkcję wykładowców pełnili pracownicy Szybowcowego Zakładu Doświadczalnego, m.in. Władysław Nowakowski, Józef Niespał, Piotr Mynarski, Józef Zieleziński, Justyn Sandauer. Pierwszy turnus ukończyło 33 instruktorów[7]. Z racji podległości Szkoły pod Służbę Pracy kursanci nosili mundury w kolorze stalowym z oznakami SP, dodatkowo nosili odznakę Szkoły oraz Ligi Lotniczej. Umundurowanie było uzupełnione elementami pochodzącymi z alianckiego demobilu[8].

W 1950 r. zorganizowano drugi turnus, na który zgłosiło się około czterdziestu chętnych. Wymagano od nich legitymowania się drugim stopniem wyszkolenia szybowcowego oraz przejścia badań lekarskich w Centralnym Instytucie Badań Lotniczo-Lekarskich w Warszawie. W czasie trwania turnusu Szkoła została przejęta przez Ligę Lotniczą. W ramach tego turnusu szkolenie odbywali też szybownicy z Bułgarii i Czechosłowacji. Drugi turnus zakończył się wyszkoleniem 35 instruktorów[9].

 
IV turnus Centralnej Szkoły Instruktorów Szybowcowych

Trzeci turnus zorganizowano w 1951 r. Nabór na niego prowadziły Okręgowe Zarządy Powszechnej Organizacji „Służba Polsce”. Przyjmowano kandydatów posiadających II oraz III stopień wyszkolenia szybowcowego. W maju wszystkich kursantów skierowano na obowiązkowe badania lekarskie do CIBLL. W trakcie trwania turnusu do Polaków dołączyli również szybownicy z Bułgarii[8]. Kursanci z trzeciego turnusu byli jednymi z pierwszych w Polsce pilotów szybowcowych wyszkolonych metodą lotów na szybowcach dwuosobowych[10]. W trakcie tego turnusu nastąpiła zmiana władz szkoły. Na stanowisko komendanta został powołany kpt. pilot Henryk Czarnecki, a na zastępcę wyznaczono Jana Winczo[11].

W 1952 r., podczas trwania czwartego turnusu szkolenia, Szkoła została przeniesiona do Jeżowa Sudeckiego i przemianowana na Centrum Wyszkolenia Instruktorów Szybowcowych. Komendantem pozostał Henryk Czarnecki, a zastępcą Jan Winczo[12]. Przy naborze kandydatów do szkolenia położono nacisk na prezentowane postawy polityczne, a nie na posiadane wyszkolenie szybowcowe. Wielu z kandydatów nie miało ukończonej szkoły powszechnej ani żadnego wyszkolenia szybowcowego. Część z nich została wyeliminowana ze szkolenia w trakcie nauki[13]. W ramach tego turnusu zrezygnowano również z praktyki instruktorskiej, co zaowocowało odczuwalnie niższym poziomem wyszkolenia kursantów[14]. Wraz z zakończeniem czwartego turnusu działalność Szkoły została zakończona[15].

W czasie funkcjonowania Szkoły przeszkolono cztery grupy kursantów, tytuł instruktora szybownictwa uzyskało ok. 150 osób. W 1973 r. odbył się zjazd absolwentów Szkoły[15].

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj