Cerkiew św. Aleksandra Newskiego w Warszawie (Cytadela)
Cerkiew św. Aleksandra Newskiego w Cytadeli Warszawskiej – niezachowana cerkiew prawosławna wybudowana w latach 1834–1835 i zburzona w ramach akcji rewindykacji cerkwi prawosławnych po odzyskaniu niepodległości przez Polskę.
| cerkiew polowa | |||||||||||||
 Zrealizowany projekt świątyni, fasada frontowa i boczna (południowa), 1833 | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Opis
edytujByła to pierwsza cerkiew prawosławna wzniesiona w Warszawie po powstaniu listopadowym[1]. Miała służyć żołnierzom rosyjskim służącym na terenie Cytadeli. Została zaprojektowana przez Andrzeja Gołońskiego w stylu klasycystycznym, na planie krzyża greckiego. Ogólne wymiary budynku wynosiły 32 metry długości i 17 szerokości. Fasadę budynku zdobił rząd pilastrów oraz płaskorzeźba Oka Opatrzności. We wnętrzu cerkwi znajdował się jednorzędowy ikonostas z ikonami Chrystusa Zbawiciela, Matki Bożej, św. Aleksandra Newskiego i św. Mikołaja Cudotwórcy. W latach 1896–1897 była remontowana.
Cerkiew miała stanowić uniwersalny wzór dla budynków sakralnych wznoszonych na potrzeby stacjonujących w Królestwie Polskim rosyjskich jednostek wojskowych. Obok niej została wzniesiona dzwonnica z siedmioma dzwonami. Wycofując się z Warszawy Rosjanie zabrali ze sobą większość wyposażenia. Będąca w złym stanie technicznym cerkiew została przebudowana w latach 1927-30 na kościół parafialny wojskowy św. Jerzego. We wrześniu 1939 budynek został nieznacznie uszkodzony. Zrujnowany w trakcie walk w powstańczych w 1944 roku, został rozebrany w tym samym czasie, co sobór św. Jerzego w Modlinie, wystawiony w latach 1835-37 według projektu cerkwi św. Aleksandra Newskiego[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Stanisława Łagowski: Cytadela Warszawska. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2010, s. 60. ISBN 978-83-62046-23-2.
- ↑ Sokoł K., Sosna A., Kopuły nad Wisłą. Prawosławne cerkwie w centralnej Polsce w latach 1815–1915, Moskwa, MID „Synergia”, ISBN 5-7368-0301-2, ss.52–53
Bibliografia
edytuj- P. Paszkiewicz, Pod berłem Romanowów. Sztuka rosyjska w Warszawie w latach 1815–1915, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1991