Chloantyt
Chloantyt – minerał z gromady arsenków, należy do minerałów rzadkich[4]. Nazwa pochodzi od gr. chloantes (khloantes) – zielonkawy, nawiązując do charakterystycznych nalotów, którymi pokrywa się minerał podczas wietrzenia[4].
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
arsenek niklu (NiAs3) |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
5,5–6[1] |
| Przełam | |
| Łupliwość | |
| Pokrój kryształu |
sześcienny, ośmiościenny, dwunastościenny[3] |
| Układ krystalograficzny | |
| Klasa krystalograficzna |
diploidalna[3] |
| Właściwości mechaniczne | |
| Gęstość |
6,4–6,9 g/cm³[4] |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
cynowobiała, stalowoszara[1] |
| Rysa | |
| Połysk | |
| Inne |
anizotropia: słaba do wyraźnej[3] |
| Dodatkowe dane | |
| Klasyfikacja Strunza |
2.EC.05[3] |
Właściwości
edytujKrystalizuje w układzie regularnym. Tworzy kryształy o postaci sześcianu, czasami ośmiościanu lub dwunastościanu rombowego[4][2]; zwykle narosłe[1]. Często występuje w formie bliźniaków[1]. Zazwyczaj występuje w skupieniach zbitych, skorupowych, wrosłych, narosłych[2], wpryśniętych, ziarnistych, nerkowatych[1], groniastych, żyłek, impregnacji i powłok[4]. Jest kruchy i nieprzezroczysty[1]. Podczas wietrzenia pokrywa się zielonym nalotem kwiatu niklowego (annabergit)[4]. Jest izomorficzny ze skutterudytem, z którym tworzy ciągły roztwór stały (ogniwem pośrednim jest smaltyn)[4]. Niekiedy zawiera kobalt, żelazo, bizmut[4]. Rozpuszcza się w kwasie azotowym[1].
Występowanie
edytujWystępuje w utworach hydrotermalnych[2] (średnich i wysokich temperatur) oraz również kontaktowo-metasomatycznych[4]. Najczęściej występuje w żyłach kruszców: srebra, niklu, kobaltu, bizmutu, uranu[1][4]. Towarzyszą mu nikielin, saffloryt, rammelsbergit, proustyt, argentyt, galena, arsen rodzimy, smaltyn, skutterudyt, maucheryt, kobaltyn, arsenopiryt, piryt, chalkopiryt, baryt, kalcyt, rodzime srebro i bizmut, fluoryt i kwarc[1][2][4][3].
Miejsce występowania
edytujNiemcy – Saksonia, Annaberg, Wittichen, Schwarzwald, Turyngia, Hesja, Austria – Schladming, Czechy – Jachymov, Hiszpania – Gistan w Huesca, Francja – Alzacja, Maroko – Bou Azzer, Kanada – Ontario, USA – New Jersey[1][4][3].
W Polsce stwierdzony na Dolnym Śląsku koło Wałbrzycha w żyłach kalcytowych wśród gnejsów, w Miedziance, w Kowarach oraz w okolicach Lubina[4][3].
Zastosowanie
edytuj- Stanowi podrzędną rudę niklu.
- Interesuje kolekcjonerów.
- Piękne kryształy (ponad 2 cm) pochodzą z Niemiec i Maroka.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Walter Schumann, Minerały świata, Alma-Press, 2003, s. 182, ISBN 978-83-7020-313-9.
- ↑ a b c d e f g h i j Rupert Hochleitner, Minerały, kamienie szlachetne, skały, Multico Oficyna Wydawnicza, 15 kwietnia 2022, s. 140, ISBN 978-83-7073-816-7.
- ↑ a b c d e f g Nickelskutterudite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2025-06-18] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Jerzy Żaba, Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów, Wydawnictwa Videograf SA, 2024, s. 89-90, ISBN 978-83-8293-231-7.
Bibliografia
edytuj- J.Żaba – Ilustrowany słownik skał i minerałów – Videograf II, 2003
Linki zewnętrzne
edytuj- Galeria: [1]
- Artykuł: o chloantycie