Hakodziób
Hakodziób[6] (Chondrohierax uncinatus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Przeważnie czatuje poniżej koron drzew.
| ||
Chondrohierax uncinatus[1] | ||
(Temminck, 1822) | ||
Systematyka | ||
Domena | eukarionty | |
Królestwo | zwierzęta | |
Typ | strunowce | |
Podtyp | kręgowce | |
Gromada | ptaki | |
Podgromada | Neornithes | |
Infragromada | ptaki neognatyczne | |
Rząd | szponiaste | |
Rodzina | jastrzębiowate | |
Podrodzina | orłosępy | |
Plemię | Pernini | |
Rodzaj | Chondrohierax Lesson, 1843[2] | |
Gatunek | hakodziób | |
Synonimy | ||
Rodzaju: Gatunku: | ||
Podgatunki | ||
| ||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | ||
![]() | ||
Zasięg występowania | ||
![]() Zasięg występowania według IUCN, nie uwzględniony hakodziób kubański uznawany za osobny gatunek |
Zasięg występowaniaEdytuj
Hakodziób występuje w zależności od podgatunku [7][8][6].
- hakodziób amerykański (C. uncinatus uncinatus) – zach. Meksyk (Sinaloa) i skrajnie płd. Stany Zjednoczone (płd. Teksas) na płd. przez Amerykę Środkową, Trynidad, Gujanę i Brazylię do wsch. Peru i wsch. Boliwii, Paragwaju i płn. Argentyny.
- C. uncinatus mirus – Grenada (Małe Antyle).
- hakodziób kubański (C. uncinatus wilsonii) – wsch. Kuba.
TaksonomiaEdytuj
Gatunek po raz pierwszy opisał w 1822 roku holenderski ornitolog Coenraad Jacob Temminck, nadając mu nazwę Falco uncinatus[4]. Holotyp pochodził z Bahii w Brazylii[4]. Podgatunek wilsonii jest taksonem o niepewnej pozycji taksonomicznej i czasami jest wyróżniany do rangi gatunku na bazie różnic morfologicznych i nikłych rozbieżności mtDNA[9][10].
EtymologiaEdytuj
MorfologiaEdytuj
Długość ciała 39–51 cm, masa ciała samców 215–277 g, samic 235–360 g, rozpiętość skrzydeł 78–98 cm[8]. Dziób hakowaty, woskówka zielonawa, przed białymi oczami naga skóra. Samiec najczęściej szary z wierzchu, od spodu pręgowany, z 2 szerokimi jasnymi przepaskami na ogonie. Samica zwykle brązowa z wierzchu, z rdzawym kołnierzem; od spodu rdzawo pręgowana. Istnieje też odmiana melanistyczna.
ŚrodowiskoEdytuj
Wilgotne lasy nizinne i zadrzewione mokradła.
StatusEdytuj
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje hakodzioba za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 2000 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[5].
IUCN uznaje hakodzioba kubańskiego za osobny gatunek i klasyfikuje go jako krytycznie zagrożony (CR – Critically Endangered); jego liczebność zawiera się w przedziale 50–249 dorosłych osobników, a trend liczebności jest spadkowy[14].
PrzypisyEdytuj
- ↑ Chondrohierax uncinatus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ R.P. Lesson. Index ornithologique. „L’Écho du Monde Savant et l’Hermès”. 10, s. 61, 1843 (fr.).
- ↑ a b J.J. Kaup. Ueber Falken. Mit besonderer Berücksichtigung der im Museum der Senckenbergischen naturforschenden Gesellschaft aufgestellten Arten. „Museum Senckenbergianum”. 3, s. 262, 1845 (niem.).
- ↑ a b c C.J. Temminck: Nouveau recueil de planches coloriées d’oiseaux: pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon, édition in-folio et in-4⁰ de l’Imprimerie royale, 1770. Cz. 1. Strasbourgh: Chez Legras Imbert et Comp., 1838, s. ryc. 103, 104, 115. (fr.)
- ↑ a b BirdLife International 2016, Chondrohierax uncinatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-15] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Pernini Blyth, 1851 (Wersja: 2019-03-24). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-15].
- ↑ Hakodziób amerykański (Chondrohierax uncinatus) (Temminck, 1822). Avibase. [dostęp 12 marca 2012].
- ↑ a b R.O. Bierregaard, Jr, G.M. Kirwan, J.S. Marks: Hook-billed Kite (Chondrohierax uncinatus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2015. [dostęp 2015-11-30]. (ang.)
- ↑ D.F. Stotz, J.W. Fitzpatrick, T.A. Parker III & D.K. Moskovits: Neotropical Birds: Ecology and Conservation. Chicago: University Of Chicago Press, 1996. ISBN 978-0226776309. (ang.)
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors (ang.). IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-15].
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. Chondrohierax.
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. Regerhinus.
- ↑ Jobling 2018 ↓, s. uncinatus.
- ↑ BirdLife International 2016, Chondrohierax wilsonii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-15] (ang.).
BibliografiaEdytuj
- Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
- J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2018. [dostęp 2018-07-25]. (ang.)
Linki zewnętrzneEdytuj
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.