Chrysomyxa abietis

gatunek grzybów z rodziny pęcherzycowatych

Chrysomyxa abietis (Wallr.) Unger – gatunek grzybów z rodziny pęcherzycowatych (Coleosporiaceae)[1]. Grzyb mikroskopijny pasożytujący na świerkach. Wywołuje u nich chorobę o nazwie rdza złotawa świerka[2].

Chrysomyxa abietis
Ilustracja
Sporydia na igłach świerka
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

rdze

Rząd

rdzowce

Rodzina

pęcherzycowate

Rodzaj

Chrysomyxa

Gatunek

Chrysomyxa abietis

Nazwa systematyczna
Chrysomyxa abietis (Wallr.) Unger
Beitr. vergleich. Pathologie: 24 (1840)
Teliospory

Systematyka i nazewnictwo edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Chrysomyxa, Coleosporiaceae, Pucciniales, Incertae sedis, Pucciniomycetes, Pucciniomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1834 r. Karl Friedrich Wallroth nadając mu nazwę Blennoria abietis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Franz Unger w 1840 r.[1] Synonimy:

  • Blennoria abietis Wallr. 1834
  • Septoria abietis (Wallr.) J.G. Kühn 1881[3].

Morfologia i rozwój edytuj

Grzyb pasożytniczy. Jest pasożytem jednodomowym, gdyż cały jego cykl rozwojowy odbywa się na jednym żywicielu. Jest też rdzą niepełnocyklową, gdyż wytwarza tylko dwa rodzaje zarodników: bezpłciowe teliospory i płciowe bazydiospory zwane sporydiami. Teliospory są szkliste, cienkościenne, jednokomórkowe. Ich skupiska zwane teliami tworzą czerwone poduszeczki rozrywające skórkę igły. W maju dojrzewają i kiełkują w wielokomórkowe podstawki, na których z kolei powstają sporydia, które przenoszone przez wiatr dokonują infekcji na młodych igłach świerka. Kiełkując na nich tworzą grzybnię ze ssawkami. Strzępki grzybni rozwijają się pomiędzy komórkami igły, do wnętrza komórek wnikają tylko ich ssawki[4].

Występowanie i siedlisko edytuj

Znane jest występowanie tego gatunku tylko w Europie Środkowej, na Półwyspie Skandynawskim, w Wielkiej Brytanii, na Islandii i w Japonii[5]. W górach sięga do wysokości około 1700 m n.p.m.[4] W Polsce jest dość częsty[6]. Poraża świerka pospolitego, świerka kłującego i świerka himalajskiego[4].

Na Chrysomyxa abietis czasami pasożytuje inny gatunek grzyba – Sphaerellopsis filum. Jest to tzw. nadpasożyt[6].

Przypisy edytuj

  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-04-25].
  2. Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.
  3. Species Fungorum [online] [dostęp 2022-04-25].
  4. a b c Karol Manka, Fitopatologia leśna, Warszawa: PWRiL, 2005, ISBN 83-09-01793-6.
  5. Chrysomyxa abietis na świecie (mapa) [online] [dostęp 2022-04-25].
  6. a b Rdza złotawa świerka [online], Otwarta encyklopedia leśna [dostęp 2022-04-25].