Cmentarz żydowski w Wągrowcu
Cmentarz żydowski w Wągrowcu – dawny cmentarz żydowski zlokalizowany w Wągrowcu, przy ul. Kościuszki, nad brzegiem jeziora Durowskiego.
![]() Widok ogólny | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Kościuszki |
Wyznanie | |
Data otwarcia |
pocz. XIX w. |
Data ostatniego pochówku |
1939 |
Położenie na mapie Wągrowca ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego ![]() | |
Położenie na mapie powiatu wągrowieckiego ![]() | |
![]() |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Jewish_cemetery_in_W%C4%85growiec_%281%29.jpg/200px-Jewish_cemetery_in_W%C4%85growiec_%281%29.jpg)
Prawie do końca XVIII wieku Wągrowiec był miastem duchownym (cysterskim) i obowiązywał w nim zakaz osiedlania się innowierców. Mimo to, dzięki łagodzeniu niektórych zakazów, już w latach 70. XVIII wieku osiedliły się w mieście pierwsze rodziny żydowskie. Po kasacie zakonów przez zaborcę pruskiego Żydzi mogli się już tu osiedlać swobodnie. W 1793 stanowili 4,5% mieszkańców Wągrowca (28 osób), a w 1800 było ich już 16,6% (134 osoby). W związku ze zwiększaniem się żydowskiej populacji miasta w 1799 powołano Święte Bractwo Ostatniej Posługi (Chewra Kadisza). Bractwo zmierzało do otwarcia żydowskiego cmentarza, co nastąpiło w początku XIX wieku. Cmentarz był użytkowany do 1939, kiedy to pięćdziesięciu Żydów zamieszkujących Wągrowiec opuściło go przed wtargnięciem nazistów niemieckich. Niemcy zdewastowali cmentarz i synagogę wągrowiecką. Macewy wykorzystali do umocnienia brzegów jeziora i rzeki. Zniszczyli też częściowo mur okalający nekropolię[1].
W latach 50. XX wieku władze komunistyczne zdecydowały się zlikwidować zniszczony i nieużywany cmentarz. W 1967 teren zniwelowano, tworząc promenadę nadjeziorną i skansen rybacki, który spłonął. W jego miejscu próbowano urządzić rosarium, ale zostało ono zdewastowane[2].
W 2001 roku nekropolię odrestaurowano tworząc lapidarium z odzyskanych nagrobków. W akcji tworzenia lapidarium pomagała młodzież polska, niemiecka i węgierska. Akcję wspierał Niemiecki Ludowy Związek Opieki nad Grobami Wojennymi. 49 młodych ludzi pracowało m.in. przy wydobywaniu z wody macew[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Cmentarz żydowski i lapidarium w Wągrowcu, tablica informacyjna in situ
- ↑ Kirkuty, Wągrowiec
Linki zewnętrzne
edytuj- Cmentarz żydowski w Wągrowcu na portalu Wirtualny Sztetl