Cmentarz Salwatorski
Cmentarz Salwatorski (zwany też Zwierzynieckim[1][2]) – cmentarz położony w Krakowie na Zwierzyńcu, na zachód od Salwatora w dzielnicy VII, przy Alei Waszyngtona.
 Widok z zachodu. Po lewej kaplica św. Józefa (stara), po prawej kaplica Wszystkich Świętych. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ cmentarza |
parafialny |
| Stan cmentarza |
czynny |
| Powierzchnia cmentarza |
ok. 5 ha |
| Data otwarcia |
1865 |
| Zarządca | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°03′08″N 19°54′15″E/50,052222 19,904167
| |
| Strona internetowa | |
,_Salwator_Cemetery,_Waszyngtona_Av,_Krakow,_Poland.jpg)
,_Salwator_Cemetery,_Waszyngtona_Av,_Krakow,_Poland.jpg)
-Commemorative_plaque,_Salwator_Cemetery,_Waszyngton_Av,_Krakow,_Poland.JPG)
,_Waszyngtona_Avenue,_Krak%C3%B3w,_Poland.jpg)
HistoriaEdytuj
Cmentarz został poświęcony w 1865 r., początkowo miał charakter niewielkiego cmentarza parafialnego, służącego mieszkańcom przedmieścia Zwierzyniec, Półwsia i okolicznych wsi: Przegorzał, Chełmu, Bielan i Olszanicy.
W 1883 został ogrodzony, a w 1888 staraniem ksieni Norbertanek Eufemii Żarskiej wzniesiono na nim kaplicę cmentarną pw. św Józefa. Kaplicę w stylu neogotyckim wraz z katakumbami dla zakonnic zaprojektował Sebastian Jaworzyński. W 1889 poświęcenia jej dokonał kardynał Albin Dunajewski. Cmentarz był dwukrotnie poszerzany w 1902 i 1999. Jest on cmentarzem parafialnym pod zarządem parafii Najświętszego Salwatora. Pochowani na nim zostali w zbiorowej mogile zamordowani przez Niemców mieszkańcy Woli Justowskiej, której pacyfikacji dokonano 28 lipca 1943. W 1979 z Paryża sprowadzono prochy najmłodszego syna Adama Mickiewicza Rafała Józefa zmarłego w 1938. W 1995 cmentarz poddano pracom remontowym[3]. W 2001 przy bramie głównej umieszczono ufundowaną przez miasto Kraków tablicę pamiątkową ku czci Jerzego Harasymowicza z fragmentem wiersza poety:
- Tak gotowymi być trzeba
- Do każdej ludzkiej podróży
- Tak zdecydują w niebie
- Lub serce nie chce już służyć
Ze względu na swoje położenie u stóp Góry św. Bronisławy, przy drodze z Salwatora na Kopiec Kościuszki, cmentarz jest miejscem chętnie odwiedzanym przez krakowian i turystów. Roztacza się z niego piękna panorama na miasto, a przy dobrej pogodzie również na pasmo Beskidów i wierzchołki tatrzańskich szczytów.
PochowaniEdytuj
Na cmentarzu Salwatorskim spoczywają, m.in.:
- Janusz Adamczyk (piłkarz)
- Stanisław Batruch
- Janusz Bielański
- Karol Bunsch
- Maria Chełkowska
- Józef Chełkowski
- Bronisław Chromy
- Wiesław Dymny
- Zygmunt Ewy
- Kornel Filipowicz
- Antoni Gołubiew
- Franciszek Górski
- Ludwik Górski
- Stanisław Grodziski
- Roman Stanisław Ingarden
- Maria Jarema
- Stanisław Juchnowicz
- Antoni Kępiński
- Tomasz Kolbusz
- Feliks Koneczny
- Krzysztof Kozłowski
- Ryszard Krzyżanowski
- Bronisław Kwiatkowski
- Juliusz Kydryński
- Stanisław Lem
- Ferdynand Machay (młodszy)
- Ferdynand Machay (starszy)
- Włodzimierz Maciąg
- Albin Małysiak
- Piotr Marek
- Janusz Meissner
- Leszek Aleksander Moczulski
- Juliusz Osterwa
- Stanisław Pigoń
- Zbysław Popławski
- Eugeniusz Romer
- Karol Hubert Rostworowski
- Jan Slaski
- Juliusz Slaski
- Izydor Stella-Sawicki
- Mieczysław Sygnarski
- Andrzej Szczeklik
- Piotr Szczęsny
- Stefan Szramel[4]
- Jan Sztaudynger
- Andrzej Wajda
- Leszek Wajda
- Andrzej Wróblewski
- Kazimierz Wyka
- Franciszek Ziejka
PrzypisyEdytuj
- ↑ Nekrolog. Kazimierz Czachowski. „Dziennik Polski”. Nr 226, s. 4, 19 sierpnia 1948.
- ↑ Cmentarze parafialne. zck-krakow.pl. [dostęp 2018-01-10].
- ↑ Renowacja Zabytkowego Cmentarza św. Salwatora, Stvosh [dostęp 2021-01-30] (pol.).
- ↑ Zmarł aktor Stefan Szramel (pol.). film.interia.pl. [dostęp 2018-03-28].
BibliografiaEdytuj
- Karolina Grodziska „Spacerownik – historyczne cmentarze Krakowa” wydawnictwo Gazety Wyborczej 27-28 X 2007
Linki zewnętrzneEdytuj
- Zbiór nekrologów z Cmentarza Salwatorskiego w bibliotece Polona