Wikipedia

Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie

Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie – cmentarz ewangelicki zlokalizowany w Stawiszynie przy Szosie Konińskiej (północna część miasta, stara droga wylotowa na Konin).

Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie
Obiekt zabytkowy nr rej. 81/W#lkp/A z 21.02.2002
Ilustracja
Brama wejściowa
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Miejscowość

Stawiszyn

Adres

Szosa Konińska 17

Typ cmentarza

wyznaniowy

Wyznanie

ewangelicki

Stan cmentarza

czynny

Położenie na mapie Stawiszyna
Mapa konturowa Stawiszyna, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie”
Położenie na mapie powiatu kaliskiego
Mapa konturowa powiatu kaliskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie”
Położenie na mapie gminy Stawiszyn
Mapa konturowa gminy Stawiszyn, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie”
Ziemia51°55′26,6952″N 18°07′00,8904″E/51,924082 18,116914
Multimedia w Wikimedia Commons

Miasto

edytuj

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego (1883) stwierdza, że na 1924 mieszkańców Stawiszyna zamieszkiwało miasto 1073 katolików, 609 wyznawców judaizmu, 238 protestantów i czterech prawosławnych. Było to więc miasto wielokulturowe, a każde z wyznań (oprócz prawosławnego) utrzymywało własny, osobny cmentarz[1].

Historia

edytuj
 
Detal

Cmentarz dla ewangelików założono w początku XIX wieku[1]. W Kaliskiem jako jedna z pierwszych powstała właśnie parafia stawiszyńska - w 1777[2]. Obiekt funkcjonował w pełni do 1945, kiedy to większa część protestantów opuściła miasto, ale nigdy nie został zamknięty i nadal dokonuje się tu sporadycznie pochówków. Należy do parafii ewangelicko – augsburskiej w Kaliszu[1], założonej w 1795. Jest najlepiej zachowanym cmentarzem ewangelickim na terenie Puszczy Pyzdrskiej i jej bezpośredniego otoczenia, gdzie kolonizatorzy protestanccy zakładali liczne wsie olęderskie i gdzie istnieje duża liczba zapomnianych, wiejskich cmentarzy tego wyznania[3].

Dwujęzyczność

edytuj
 
To samo nazwisko na dwóch nagrobkach. Pisownia po lewej niemieckojęzyczna: Friedrich Günther (zm. 1954), a po prawej polskojęzyczna: Marte Ginter (zm. 1888)

Nagrobki

edytuj

Na cmentarzu zachowały się liczne, w tym mocno zdobione, nagrobki, zarówno polsko-, jak i niemieckojęzyczne. Jerzy Bronisław Widerski, miejscowy działacz społeczny, umieścił w centrum nekropolii w latach 90. XX wieku krzyż upamiętniający udział Stawiszynian w powstaniu styczniowym[4]. Część nagrobków posiada wysoką wartość artystyczną[3].

Galeria

edytuj

Widoki ogólne

edytuj
  •  
    Widok od bramy
  •  
    Krzyż 1863
  •  
    Część północna

Nagrobki

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Polska Niezwykła, Stawiszyn. Cmentarz ewangelicki
  2. ↑ Kalisz.pl. Historia społeczności ewangelickiej w Kaliszu. [dostęp 2016-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-26)].
  3. ↑ a b Piotr Basiński, Puszcza Pyzdrska, mapa 1:55.000 z treścią krajoznawczą, Artem, Pyzdry, 2011, ISBN 978-83-913969-8-8
  4. ↑ Gmina i Miasto Stawiszyn, Pan Jerzy Bronisław Widerski
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cmentarz_ewangelicki_w_Stawiszynie&oldid=74070905”