Wikipedia

Dąbek Wolności

Dąbek Wolności – dąb szypułkowy (Quercus robur L.) rosnący w północnej części Parku Konstytucji 3 Maja w Suwałkach.

Dąbek Wolności
pomnik przyrody ustanowiony 1957 r.
Ilustracja
Dąbek Wolności
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Nazwa systematyczna

Quercus robur

Obwód

186 cm

Położenie na mapie Suwałk
Mapa konturowa Suwałk, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dąbek Wolności”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Dąbek Wolności”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Dąbek Wolności”
Ziemia54°06′03″N 22°55′37″E/54,100833 22,926944
Multimedia w Wikimedia Commons

Dąb liczy ok. 24 m wysokości, szerokość korony drzewa to 14 m[1] (dokonany w październiku 2014 r. pomiar pierśnicy[2] wykazał 186 cm). Okala go niewielkie ogrodzenie w kształcie koła, składające się z 6 kamiennych słupków[3]. Słupki połączone zostały kutym łańcuchem, podobnie jak całe ogrodzenie okalające Park Konstytucji 3 Maja. Pod drzewem umieszczono pamiątkowy kamień z wyrytą inskrypcją: „3 maj 1791-1923”[4]. Obecnie znajduje się tu niewielki, wybrukowany kostką granitową (podobnie jak wszystkie parkowe aleje) placyk ukształtowany poprzez krzyżujące się: aleję główną i boczną eliptyczną aleję.

Historia edytuj

Dąb posadzono 3 maja 1923 roku na środku głównej parkowej alei, ok. 30 metrów od statui Matki Boskiej. Sadzonkę drzewka wyhodowano z nasion zasadzonych w 1918 r., w roku odzyskania przez Polskę niepodległości[5].

 
Sadzenie Dębu Wolności. Ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Suwałkach

Drzewo zostało posadzone z inicjatywy suwalskich kół niepodległościowych. Dużym wkładem w to przedsięwzięcie wykazała się dyrekcja (m.in. ówczesny dyrektor Jan Firewicz) Gimnazjum Męskiego imienia Karola Brzostowskiego w Suwałkach. W uroczystości, którą poprzedziły nabożeństwa, brali udział uczestnicy walk o niepodległość Polski, miejscowe władze, młodzież szkolna, mieszkańcy miasta i goście. Ksiądz doktor Kazimierz Grunwald[6], ówczesny prefekt szkolny i wieloletni członek władz suwalskiego koła Polskiej Macierzy Szkolnej, dokonał poświęcenia dębu. Nieco później umieszczono pod nim głaz z napisem: „3 maj 1791-1923”.
Legenda jakoby drzewko sadził sam Marszałek Józef Piłsudski jest nieprawdziwa. Oczywiście jest to zwykła fikcja, zwykłe zmyślenie. Trzeba uznać rzeczywiste fakty. Józefa Piłsudskiego w 1923 roku w Suwałkach nie było. Owszem przebywał on w tym mieście, ale w dniach 12 i 13 września 1919 r., a więc niedługo po wyzwoleniu Suwałk spod niemieckiej okupacji[7].

Zygmunt Stankiewicz[8] tak wspomina majowe wydarzenia 1923 roku: 3 maja 1923 roku, w rocznicę Konstytucji, w parku miejskim w Suwałkach naprzeciw kościoła św. Aleksandra posadzono młody dąb na pamiątkę odzyskania niepodległości. Zakopano akt erekcyjny i położono kamień z odpowiednim napisem. Była wielka uroczystość, wszystkie szkoły, tłumy ludzi, przemówienia. W czasie okupacji Niemcy usunęli kamień, ale podobno nie znaleźli aktu erekcyjnego. Dziś ten dąb jest już dużym drzewem[9] Relacja Stankiewicza mówi, iż Niemcy usunęli kamień z pamiątkową inskrypcją natomiast inne dostępne publikacje podają, że głaz został ukryty przez mieszkańców Suwałk i dzięki temu udało się go zachować. Czytamy o tym m.in. w pracy Krzysztofa Skłodowskiego: Okres do zajęcia miasta przez wrogie wojska mieszkańcy wykorzystali do ukrycia zdobiących go pamiątek i symboli narodowych, by wymienić tylko tablicę upamiętniającą miejsce urodzenia Marii Konopnickiej czy pamiątkowy kamień w ogrodzie miejskim przy Dąbku Wolności[10]. W 1957 roku drzewo uznano za pomnik przyrody i objęto ochroną prawną.

Kazimierz Omiljanowicz w swojej autobiograficznej książce „Czas pełni i słonecznego budowania” pisze: W środkowej części ogrodu rosły piękne sztamowe róże, a teren w stronę ulicy Konopnickiej zajmował spory placyk z muszlą koncertową. Tu odbywały się występy artystyczne i często przygrywała orkiestra. (…) Atrakcją ogrodu był posadzony w maju 1923 roku Dąbek Wolności. Wzrost jego z satysfakcją obserwowali mieszkańcy, szczególnie ci młodsi[11] .

Dąbek Wolności przez lata urósł do rangi patriotycznego symbolu Suwałk. W tym miejscu potajemnie w okresie "Solidarności" a później stanu wojennego składano kwiaty w rocznice świąt narodowych. Dąbek Wolności stał się miejscem manifestowania patriotyzmu i przywiązania do Ojczyzny, swoistym łącznikiem pomiędzy dawnymi i współczesnymi bojownikami o wolność i niezależność kraju[12].

 
Dąbek Wolności. Pamiątkowy głaz i drzewo od strony południowej
 
Dąbek Wolności. Pamiątkowy głaz z inskrypcją "3 Maj 1791-1923"

Przypisy edytuj

  1. ↑ Według danych z "Aneksu do projektu rewaloryzacji Parku im. Konstytucji 3 Maja w Suwałkach"
  2. ↑ Pierśnica - obwód pnia drzewa mierzony na wysokości 1,3 metra nad poziomem gruntu. Pierśnica jest traktowana jako średnica pnia.
  3. ↑ Słupki umieszczone są w promieniu ok. 170 cm od pnia drzewa, każdy wysokości ok. 47 cm. Odległości między słupkami to ok. 208 cm. Pomiary wykonano w październiku 2014 r.
  4. ↑ Kamień to przepołowiony głaz u podstawy liczący ok. 93 cm szerokości, w najwyższym miejscu odległość od ziemi wynosi ok. 47 cm. Półokrągła część ma długość 150 cm. Pomiary wykonano w październiku 2014 r.
  5. ↑ Z. Filipowicz, Z tradycji obchodów Konstytucji 3 Maja, "Krajobrazy" 1983, nr 19, s. 10.
  6. ↑ Ks. Kazimierz Grunwald. [dostęp 2014-10-15].
  7. ↑ Z. Filipowicz, Z tradycji obchodów Konstytucji 3 Maja, "Krajobrazy" 1983, nr 19, s. 10.
  8. ↑ Były uczeń Gimnazjum Męskiego imienia Karola Brzostowskiego w Suwałkach
  9. ↑ Z. Stankiewicz, Minione lata i ludzie [w: ] Kronika zjazdu absolwentów z okazji 150-lecia szkoły średniej w Suwałkach (17-19 października 1986), Suwałki 1988, s. 60.
  10. ↑ K. Skłodowski, Wojna i okupacja [w:] Suwałki : miasto nad Czarną Hańczą, red. J. Kopciał, Wydawnictwo Hańcza, Suwałki 2005, s. 446. ISBN 83-87415-37-5
  11. ↑ K. Omiljanowicz, Czas pełni i słonecznego budowania : Suwałki - Szczuczyn Nowogródzki. [4], Wydawnictwo Hańcza, Suwałki 2009, s. 98-99. ISBN 978-83-87415-49-5
  12. ↑ M. Zwolski, Obchody patriotycznych świąt narodowych w latach 1980-1989, "Rocznik Augustowsko-Suwalski" 2013, t. 13, s. 81.

Bibliografia edytuj

  • Filipowicz Z., Z tradycji obchodów Konstytucji 3 Maja, "Krajobrazy" 1983, nr 19.
  • Jędras M., Jędras L., Rzepecki L., Ewidencja parku miejskiego w Suwałkach przy ul. T. Kościuszki, Warszawa 1987.
  • Kronika zjazdu absolwentów z okazji 150-lecia szkoły średniej w Suwałkach (17-19 października 1986), oprac. G. Mikłaszewicz, Z. Cegiełko, Suwałki 1988.
  • Omiljanowicz K., Czas pełni i słonecznego budowania : Suwałki - Szczuczyn Nowogródzki. [4], Suwałki 2009.
  • Paszkowska E., Paszkowski S., Aneks do projektu rewaloryzacji Parku im. Konstytucji 3 Maja w Suwałkach, Suwałki 2003.
  • Projekt rewaloryzacji Parku im. Konstytucji 3 Maja w Suwałkach, Suwałki 2002.
  • Suwałki : miasto nad Czarną Hańczą, red. J. Kopciał, Suwałki 2005.
  • Zwolski M., Obchody patriotycznych świąt narodowych pod Dębem Wolności w Suwałkach w latach 1980-1989, "Rocznik Augustowsko-Suwalski" 2013, t. 13.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dąbek_Wolności&oldid=73153026”