Dławik indukcyjny (maszyna indukcyjna)

Dławik indukcyjny – dławik o regulowanej reaktancji otrzymany z maszyny indukcyjnej pierścieniowej w wyniku połączenia szeregowego lub równoległego odpowiadających sobie uzwojeń fazowych stojana i wirnika.

Schemat połączeń uzwojeń indukcyjnego silnika trójfazowego: a) szeregowo; b) równolegle.
1 – uzwojenia stojana, 2 – uzwojenia wirnika.

W przypadku dławika o uzwojeniach połączonych szeregowo impedancja może być regulowana przez zmianę położenia wirnika względem stojana. Zakres regulacji zawiera się w przedziale od ${\underline {Z}}_{min}$ do ${\underline {Z}}_{max}$

${\underline {Z}}_{min}=R_{s}+R_{r}+j[X_{ls}+X_{lr}+X_{m}(1-K^{2})],$

${\underline {Z}}_{max}=R_{s}+R_{r}+j[X_{ls}+X_{lr}+X_{m}(1+K^{2})],$

gdzie:

$K$ – stosunek liczby zwojów szeregowych uzwojenia fazowego wirnika do stojana pomnożonych przez współczynniki uzwojeń,

$R_{s},$ $R_{r}$ – rezystancje uzwojeń stojana i wirnika,

$X_{ls},$ $X_{lr}$ – reaktancje rozproszenia uzwojeń stojana i wirnika,

$X_{m}$ – reaktancja główna stojana wyznaczona w przybliżeniu ze wzoru:

$X_{m}\approx {\frac {U_{phs}}{I_{0}}},$

gdzie:

$U_{phs}$ – napięcie fazowe stojana,

$U_{phs}$ – prąd biegu jałowego maszyny włączonej jako silnik.

Najszerszy zakres regulacji otrzymuje się wówczas, gdy uzwojenia stojana i wirnika mają jednakową liczbę zwojów. Po przełączeniu uzwojeń fazowych równolegle, reaktancja dławika zmniejsza się czterokrotnie. Najlepiej jako dławiki nadają się maszyny czterobiegunowe.

Bibliografia

• Praca Zbiorowa: Poradnik Inżyniera Elektryka, Tom 2, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1997, ISBN 83-204-1967-0.
• Popenda A.: Transformatory i maszyny indukcyjne w zadaniach, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2009, ISBN 83-7193-407-6.