Wikipedia

Szafa Dain

szafa, w której przechowywana jest kolekcja łotewskich pieśni ludowych (dain) zgromadzonych przez łotewskiego badacza folkloru Krišjānisa Baronsa
(Przekierowano z Dainu skapis)

Szafa Dain[1] (łot.: Dainu skapis) – dębowa szafa, w której przechowywana jest kolekcja łotewskich pieśni ludowych (dain) zgromadzonych przez łotewskiego badacza folkloru Krišjānisa Baronsa[2]. W 2001 roku Dainu skapis wpisano na listę UNESCO Pamięć Świata[3][4]. Pieśni ludowe oraz szafa z ich zbiorem należą do symboli łotewskiej tożsamości narodowej[5][6].

Oryginalna Szafa Dain (Dainu skapis) eksponowana w Bibliotece Narodowej Łotwy

Historia edytuj

Barons rozpoczął gromadzenie i klasyfikowanie łotewskich pieśni ludowych około roku 1878[2][7][8] (lub 1868[9]), aby pokazać, że kultura łotewska w swej najstarszej części ma taką samą wartość jak kultura innych narodów[9], i gromadził je przez wiele lat. Teksty dain przysyłały mu tysiące informatorów, w tym pieśniarze[2]. Pozyskany w ten sposób materiał stał się źródłem opus magnum Baronsa – obszernego wielotomowego wydania tych pieśni pt. Latvju dainas[2]. W latach 1894–1915 ukazało się sześć tomów dzieła w ośmiu woluminach[8], obejmujących – jak podawał sam Barons – ogółem 217 996 dain[3].

Zbierane pieśni Barons początkowo przechowywał w pudełkach na bibułki do papierosów[3][10], lecz ze względu na liczbę napływających tekstów i wciąż rozrastający się materiał do opracowania, niezbędna w pracy stała się szafa katalogowa[3]. Wykonano ją w 1880 roku w Moskwie, na zlecenie i według projektu Baronsa[2][10][3]. W 1893 roku, kiedy zbiór Baronsa liczył już blisko 150 000 tekstów, przeniósł się on z Moskwy na Łotwę wraz z mieszczącą kolekcję szafą[2][3]. Mebel wędrował wraz z Baronsem przy kolejnych przeprowadzkach w Rydze[2], a po jego śmierci trafił na przechowanie do skarbca bankowego[2].

W 1940 roku szafa wraz kolekcją trafiła do Archiwum Folkloru Łotewskiego[2], gdzie była przechowywana przez ponad 70 lat. Samo archiwum w ciągu lat kilkakrotnie zmieniało przynależność instytucjonalną[8]: początkowo podlegało misterstwu edukacji[2], w 1945 r. zostało przejęte przez Uniwersytet Łotwy[2], w 1946 r. stało się częścią Łotewskiej Akademii Nauk[2], od 1999 r. należy do Instytutu Literatury, Folkloru i Sztuki Uniwersytetu Łotwy[2]. Od 2014 Dainu skapis jest eksponowana w nowym budynku Biblioteki Narodowej Łotwy na piątym piętrze[11][12][13]. Przed przeniesieniem do Biblioteki Narodowej i upublicznieniem szafa została ubezpieczona na milion euro[14].

Istnieją dwie repliki Dainu skapis: jedna znajduje się w Muzeum Pamięci Krišjānisa Baronsa w Rydze, mieszczącym się w ostatnim mieszkaniu badacza folkloru, a druga w poświęconym mu muzeum we wsi Muchoudierowka w obwodzie biełgorodzkim w Rosji, w dawnym dworku Iwana Stankiewicza, gdzie Barons rozpoczynał pracę nad dainami[3].

Podczas II wojny światowej w latach 1940. wykonano kopię zawartości Dainu skapis techniką mikrofilmu[3]. W 1998 r. rozpoczęto digitalizację kolekcji, która w formie cyfrowej jest w całości dostępna w Internecie od 2006 r.[3] 4 września 2001 roku Szafa Dain została wpisana na listę UNESCO Pamięć Świata[3].

Opis edytuj

Dębowa[1] szafa mierzy 160 cm wysokości, 66 cm szerokości i 42 cm głębokości[9] i mieści 73 szuflady o różnych rozmiarach. Zawartość 70 szuflad, podzielonych na 20 sekcji każda[3], stanowi ponad 350 000 papierowych fiszek o wymiarach ok. 3 cm × 11 cm z odręcznie zapisanymi wersami pieśni ludowych[4], a także innych tekstów, takich jak zagadki i porzekadła[9]. Zgodnie z opracowanym przez Baronsa systemem klasyfikacji, na pojedynczej fiszce mieszczą się zwykle 4 wiersze[9]. Szuflady oznakowane są typem pieśni i numerem tomu. Teksty na fiszkach pisane są wieloma charakterami pisma, w tym należącym do Baronsa, widnieją na fiszkach również komentarze i adnotacje Baronsa[4]. W pozostałych trzech większych szufladach znajdują się archiwalia związane z pracą nad zbiorem[9], m.in. listy adresowane do Baronsa[3][2], brudnopisy jego odpowiedzi[2], czy indeks pieśni[9].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Kronika 2012. baltystyka.uw.edu.pl. [dostęp 2021-05-19]. (pol.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Memory of the World Register - Nomination Form. unesco.org. [dostęp 2021-05-19]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l THE CABINET OF FOLKSONGS OR DAINU SKAPIS. lfk.lv. [dostęp 2021-05-19]. (ang.).
  4. ↑ a b c Dainu skapis – Cabinet of Folksongs. unesco.org. [dostęp 2021-05-19]. (ang.).
  5. ↑ Agnieszka Smarzewska: Przez trudy do gwiazd. Święto pieśni i tańca na Łotwie. przegladbaltycki.pl, 29 lipca 2018. [dostęp 2021-05-19]. (pol.).
  6. ↑ Lettische Volkslieder: die Dainas. www.latvia.eu. [dostęp 2021-05-19]. (niem.).
  7. ↑ Welcome!. www.baronamuzejs.lv. [dostęp 2021-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-13)]. (ang.).
  8. ↑ a b c The Cabinet of Dainas / dainu skapis. atmina.unesco.lv. [dostęp 2021-05-19]. (ang.).
  9. ↑ a b c d e f g Cabinet of Folksongs. latvijasdargumi.unesco.lv. [dostęp 2021-05-19]. (ang.).
  10. ↑ a b «Несгораемый шкаф» для дайн. www.grani.lv. [dostęp 2021-05-19]. (ros.).
  11. ↑ PHOTO: Castle of Light welcomes Latvia’s treasure – Cabinet of Folksongs. bnn-news.com, 27 sierpnia 2014. [dostęp 2021-05-19]. (ang.).
  12. ↑ PRESENTATION OF THE CABINET OF FOLKSONGS (DAINU SKAPIS) IN THE NLL. www.lnb.lv, 29 sierpnia 2014. [dostęp 2021-05-19]. (ang.).
  13. ↑ LEVEL MAP. www.lnb.lv. [dostęp 2021-05-19]. (ang.).
  14. ↑ Daina closet insured for a milion euros. eng.lsm.lv. [dostęp 2021-05-19]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szafa_Dain&oldid=67552601”