Wikipedia

Dom Andrzeja Lenika w Krośnie

Dom Andrzeja Lenika – budynek znajdujący się przy ulicy Lwowskiej 6, w Krośnie, w województwie podkarpackim. W 1993 roku obiekt został wpisany do rejestru zabytków województwa podkarpackiego pod numerem A-292.

Dom Andrzeja Lenika w Krośnie
Symbol zabytku nr rej. A-292 z 20.05.1993[1]
Ilustracja
Dom Andrzeja Lenika w Krośnie
Państwo

 Polska

Miejscowość

Krosno

Adres

ul. Lwowska 6

Architekt

Jan Sas-Zubrzycki

Rozpoczęcie budowy

1898

Pierwszy właściciel

Andrzej Lenik

Położenie na mapie Krosna
Mapa konturowa Krosna, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dom Andrzeja Lenika w Krośnie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Dom Andrzeja Lenika w Krośnie”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Dom Andrzeja Lenika w Krośnie”
Ziemia49°41′17,4008″N 21°46′11,3297″E/49,688167 21,769814
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia edytuj

Działkę pod budowę domu zakupiła Bronisława Trześniowska, żona artysty, w 1897 roku[2].
Dom został wybudowany według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego dla Andrzeja Lenika, krośnieńskiego rzeźbiarza, jako dom mieszkalny i pracownia, która mieściła się w wieży[3]. Był wznoszony etapami z 9-letnią przerwą. Pierwsza faza budowy przypada na 1898, druga na 1906 rok[4].

Opis architektoniczny edytuj

W pierwszym okresie wzniesiono budynek murowany, parterowy, otynkowany, z naczółkowym dachem. Narożnik tej części budynku zawiera arkadowy podcień, w którym znajduje się wejście do willi[4], wsparty na filarze z głowicą pseudo-kompozytową[2], ozdobioną ornamentem roślinnym z liśćmi akantu i rzeźbami głów ludzkich[4]. Naroża są boniowane, duże okna w części parterowej posiadają dekoracyjne obramienia[5]. W części poddasza, w szczycie znajduje się prostokątne okno, a po bokach okienka okrągłe, podobne okrągłe okienka widoczne są pod okapem w elewacji frontowej[2]. Centralna część obiektu jest trzyosiowa, otynkowana, z osobnym dachem. Nad oknami części parterowej, przez całą szerokość budynku, przebiega dekoracyjny gzyms[4].

W drugim etapie dobudowano piętrową więżę z nieotynkowanej cegły ze ściętymi narożnikami i dachem przypominającym dachy cerkwi z okolic Krosna[4]. Hełm na wieży ma dzwonowatą formę, ze ślepą latarnią i cebulą w zwieńczeniu[2]. Wybudowano również piętrowy korpus z jednospadowym dachem, także z nieotynkowanej cegły[4].

Uzupełnieniem architektury jest dekoracja na frontowej elewacji wykonana techniką sgraffito autorstwa Andrzeja Lenika i Seweryna Bieszczada[4][3] Widnieje tu łaciński napis: „ars longa vita brevis” („sztuka jest wieczna, a życie krótkie”) i dwie postacie kobiece, będące personifikacjami malarstwa i rzeźby, oraz data 1898[3][2]. Podobna dekoracja znajduje się także po okapem dachu w centralnej części domu[2].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  2. ↑ a b c d e f Antoni Bosak: Dokumentacja. Karta biała. zabytek.pl. [dostęp 2023-05-05].
  3. ↑ a b c Spacer po Krośnie. Najpiękniejsze wille w naszym mieście.. krosno24.pl. [dostęp 2023-03-08].
  4. ↑ a b c d e f g Jerzy Wowczak: Jan Sas-Zubrzycki. Architekt, historyk i teoretyk architektury. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2017, s. 63, ISBN 978-83-65080-63-9.
  5. ↑ Pałacyk z łacińskim napisem wystawiony na sprzedaż.. krosno24.pl. [dostęp 2023-03-08].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dom_Andrzeja_Lenika_w_Krośnie&oldid=71182338”