Dom Lenina w Nowosybirsku
Dom Lenina w Nowosybirsku (ros. Дом Ленина) – wielofunkcyjny budynek znajdujący się w Nowosybirsku. Ukończony w 1925 roku, pierwotnie poświęcony był osobie bolszewickiego przywódcy Włodzimierza Lenina. Położony w rejonie centralnym, w pobliżu placu Lenina. Siedziba Nowosybirskiej Państwowej Filharmonii. Mimo zmiany przeznaczenia w obiegowej opinii mieszkańców miasta wciąż znany jest pod nazwą Domu Lenina[1].
 Dom Lenina w 2009 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
wielofunkcyjny |
| Inwestor |
władze sowieckie, robotnicy |
| Kondygnacje |
4 |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy | |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
Nowosybirski Teatr Młodzieży |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Nowosybirska  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
Położenie na mapie obwodu nowosybirskiego  | |
 55°01′40,91″N 82°55′20,25″E/55,028031 82,922292
| |
Historia edytuj
Włodzimierz Lenin zmarł 21 stycznia 1924 roku w Gorkach pod Moskwą. Wieść o jego śmierci szybko obiegła Związek Radziecki. Już w kilkadziesiąt godzin po dotarciu tej wiadomości do Nowonikołajewska[a] władze postanowiły w jakiś sposób upamiętnić wodza Rewolucji Październikowej[2]. 10 lutego 1924 roku na zebraniu nowonikołajewskiego komitetu partyjnego postanowiono na cześć zmarłego przywódcy wybudować ośrodek, którego celem byłoby nie tylko upamiętnienie Lenina, ale także rozpowszechnianie jego idei wśród robotników i zwykłych mieszkańców miasta[3]. Większość środków na budowę Domu Lenina mieli przeznaczyć robotnicy Nowosybirska, którzy w czynie społecznym, zgodzili się przekazać jedną dniówkę na sfinansowanie inwestycji[4]. Władze miejskie i partyjne na poczet budowy zaczęły też rozprowadzać tzw. cegiełki wśród mieszkańców miasta[5]. Komitet partyjny zlecił przygotowanie projektu architektom miejskim, jak szacowano koszty budowy miały wynieść ponad 100 tysięcy rubli. Budowla miała móc mieścić około 3 tysięcy ludzi, jednak projekt przedstawiony przez architektów okazał się niezadowalający – był mało monumentalny i nie odznaczał się niczym szczególnym, uznano więc, że był niegodny osoby Lenina[4]. 22 marca ogłoszono konkurs na nowy projekt, z terminem zgłoszeń do 30 marca[4]. Ostatecznie po wielu sporach wybrano projekt lokalnego architekta, który (po nałożeniu kilku poprawek) zakładał wybudowanie czteropiętrowego budynku z kolumnową fasadą.
1 maja 1924 roku w Święto Pracy nastąpiło uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę obiektu[1]. Inwestycję planowano ukończyć jeszcze tego samego roku, ale braki w materiałach, sprzęcie oraz ludziach uniemożliwiły zrealizowanie tego pomysłu[3]. Z powodów propagandowych[1] już 21 stycznia 1925 roku - w pierwszą rocznicę śmierci Lenina - oddano do użytku część pomieszczeń budynku, które zaczęły być natychmiast użytkowane do różnych celów. Ostateczne ukończenie budowy nastąpiło 1 maja 1925 roku, dokładnie w rok po wmurowaniu kamienia węgielnego. Dom Lenina ozdobiono wieloma ornamentami o symbolice radzieckiej. Balkon na głównej fasadzie stylizowany był na moskiewskie Mauzoleum Lenina[6]. Umieszczono tam też, zachowaną do dzisiaj inskrypcję, „Lenin nie żyje. Niech żyje leninizm. 1870-1924”[3]. Budynek stał się szybko centrum życia kulturalnego i politycznego w regionie. To tutaj mieścił się początkowo miejski komitet Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (Bolszewików)[2]. Oprócz niego w budynku umieszczono m.in. Centralną Bibliotekę Nowosybirską[1], Instytut Kształcenia Nauczycieli, pierwszą stałą stację radiową na terenie Syberii[3], orkiestry symfoniczne i ludowe[5]. To także tutaj, jeszcze tego samego roku, miał miejsce Pierwszy Syberyjski Kongres Rad, który zadecydował o zmianie nazwy miasta z Nowonikołajewsk na Nowosybirsk[7]. Pod koniec lat dwudziestych rozważano umieszczenie w Domu Lenina Nowosybirskiego Teatru Opery i Baletu, który jednak otrzymał własny budynek[8].
Od 1935 do 1985 w Domu Lenina swą siedzibę miał Teatr Młodzieży, dla którego potrzeb przebudowano i dostosowano wnętrza budynku[3]. W latach 1943-1944 obiekt przechodzi rekonstrukcję i przebudowę. Usunięto część dekoracji, zmieniono wystrój fasady oraz kształt kolumnady, usunięto elementy upodabniające górną część budynku do Mauzoleum Lenina[4]. Architekturze budynku nadano tym samym formę bardziej klasyczną. Po ataku III Rzeszy na ZSRR w 1941 roku i masowej ewakuacji różnego typu sowieckich placówek na wschód (zakładów przemysłowych, muzeów, ośrodków naukowych, instytucji kulturalnych), w Domu Lenina znalazły schronienie Leningradzki Teatr Młodzieży oraz Żydowski Teatr Białoruski[5].
Budynek współcześnie edytuj
W 1985 roku Dom Lenina przekazano Nowosybirskiej Państwowej Filharmonii, która mieści się w budynku do chwili obecnej. Rozważano zmianę nazwę budynku, np. na Dom Muzyki, ale ostatecznie do tego nie doszło[9]. Na jej potrzeby przebudowano wnętrza. Sala koncertowa może pomieścić 444 osoby[10]. Filharmonia w Nowosybirsku jest jedną z największych na Syberii i na rosyjskim wschodzie[11]. Paradoksalnie, mimo swej nazwy, Dom Lenina od początku swego istnienia prawie natychmiast zaczął pełnić głównie funkcje kulturalne, a nie polityczno-ideologiczne i szybko stał się jednym z najważniejszych miejsc na kulturalnej mapie nowosybirskiej metropolii[5].
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ Przed 1926 rokiem miasto nosiło nazwę Nowonikołajewsk.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Наумова M.: Почему здание возле мэрии назвали «Дом Ленина»?. [dostęp 2012-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (ros.).
- ↑ a b Svetmoy: Новосибирск: Дом Ленина. [dostęp 2012-05-31]. (ros.).
- ↑ a b c d e Sib.net: Дом. Им Ленина. [dostęp 2012-05-31]. (ros.).
- ↑ a b c d Nsk.novosibdom.ru: Новониколаевск 1920-1930: Дом Ленина. [dostęp 2012-05-31]. (ros.).
- ↑ a b c d Roskultura.ru: От Дома Ленина к Дому музыки. [dostęp 2012-05-31]. (ros.).
- ↑ Websib.ru: Дом Ленина. [dostęp 2012-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-30)]. (ros.).
- ↑ С.Н. Баландин: Новосибирск: история градостроительства 1893 - 1945 гг: Глава VI. Восстановительное строительство 20-х годов и архитектура революционной романтики. [dostęp 2012-05-31]. (ros.).
- ↑ Баландин С., Баландин B.: История строительства Новосибирского театра оперы и балета: Проектирование театра. [dostęp 2012-05-25]. (ros.).
- ↑ Siburbia.ru: А в подвале у нас духи и привидения. [dostęp 2012-08-08]. (ros.).
- ↑ Rosteatr.ru: Новосибирская государственная филармония. [dostęp 2012-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (ros.).
- ↑ Chudni.ru: Новосибирская государственная филармония: Большой и Малый залы. [dostęp 2012-05-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-26)]. (ros.).