Dwór Badenich w Wadowie
Dwór Badenich – zabytkowy budynek znajdujący się w Krakowie w Dzielnicy XVII Wzgórza Krzesławickie przy ul. Glinik 63 w Wadowie.
 nr rej. A-1098 z 21.12.1998[1]
| |
,_63_Glinik_street,_Nowa_Huta,_Krakow,_Poland.jpg) Widok budynku od strony południowej (2010) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Glinik 63 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Inwestor | |
| Ukończenie budowy |
1874 |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°05′59″N 20°07′29″E/50,099722 20,124722
| |
Klasycystyczny, lecz o cechach neorenesansowych, murowany dwór powstał w 1874 roku. Zaprojektował go Antoni Łuszczkiewicz dla właściciela Wadowa, Józefa Badeniego. Został zbudowany w miejscu wcześniejszego budynku, z którego pozostały tylko piwnice. Jest asymetryczny, złożony z dwóch prostopadle ustawionych prostokątów, przykryty czterospadowym dachem o niewielkim kącie nachylenia. Wydłużony parterowy korpus z piętrowym ryzalitem od strony północnej urozmaicony został arkadowym portykiem, na którego belkowaniu znajduje się napis „Z DARÓW BOŻYCH” oraz płaskorzeźbione herby rodowe: Wężyk i Bończa. Od strony południowej zachowała się także dekoracja z fryzów poniżej dachu oraz umieszczona w niszy figura Matki Bożej, a poniżej figury kamienny wazon. Wokół pałacu założono park krajobrazowy, który mocno zdewastowany przetrwał do dziś.
Dwór był własnością Badenich do 1930 r., następnie został kupiony przez Zofię Kulinowską (zm. 1995), która mieszkała w nim do 1945 roku[2]. Potem w budynku znajdowała się szkoła, a od lat 70. XX wieku przedszkole. W latach 90. właścicielem dworu stała się Gmina Miejska Kraków. W 2003 r. przedszkole zostało zamknięte, a budynek przestał być użytkowany i jego stan techniczny bardzo się pogorszył. Park przy budynku ma charakter rekreacyjny i sportowy (znajduje się w nim boisko)[3][4][5].
2 listopada 2008 r. nad ranem na poddaszu dworu wybuchł pożar. Spłonęła część drewnianego strychu ze stropem i dachem[6].
W 2019 r. rozpoczęły się konsultacje dotyczące remontu dworu[3][4][5]. Prace wstępne rozpoczęto w 2021 r.[7], a właściwy remont rozpoczął się w 2024 r.[8][9]
- Dwór i park w 2010 r.
-
Dwór, widok od strony północnej -
Dwór i park
,_63_Glinik_street,_Nowa_Huta,_Krakow,_Poland.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2011-06-25].
- ↑ Bogna Wernichowska, Dziedzice z Wadowa, „Kraków”, luty 2015, s. 52–56.
- ↑ a b Jest szansa na remont dworu w Wadowie. Miasto szuka firmy, która się nim zajmie [online], Gazeta Wyborcza Kraków, 3 lutego 2019 [dostęp 2024-07-11].
- ↑ a b Aleksandra Łabędź, Kraków. XIX-wieczny dwór Badenich w Wadowie od kilkunastu lat umiera na oczach wszystkich [online], Gazeta Krakowska, 17 września 2022 [dostęp 2024-07-11].
- ↑ a b Aleksandra Łabędź, XIX-wieczny dworek w Wadowie od wielu lat umiera na oczach wszystkich. Niedługo jednak powinno się to zmienić [online], Gazeta Krakowska, 14 lipca 2023 [dostęp 2024-07-11].
- ↑ Ktoś podpalił pusty zabytkowy dworek? [online], Gazeta Wyborcza Kraków, 2 listopada 2008 [dostęp 2011-11-18].
- ↑ Co dalej z dworem w Wadowie - Magiczny Kraków [online], Miejska Platforma Internetowa „Magiczny Kraków”, 8 grudnia 2023 [dostęp 2024-07-11].
- ↑ Żaneta Kołodziej, Początek remontu Dworu Badenich w Wadowie [online], Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie, 18 czerwca 2024 [dostęp 2024-07-11].
- ↑ Renata Radłowska, Nowa Huta. Rozpoczyna się remont dworu Badenich w Wadowie - była ruina, będzie elegancko i z klasą [online], Radio Kraków, 18 czerwca 2024 [dostęp 2024-07-11].
Bibliografia
edytuj- Joanna Czaj-Waluś Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Kraków, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2007, ISBN 83-922906-8-2.
- Encyklopedia Krakowa, Antoni Henryk Stachowski (red.), Elżbieta Adamczyk, Warszawa: PWN, 2000, ISBN 83-01-13325-2, OCLC 830213257.
- Maria Lempart, Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty, Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2010, ISBN 978-83-7577-065-0, OCLC 750541890.
Linki zewnętrzne
edytuj- Wirtualna Izba Regionalna – Wadów”. wir.e12.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-07)].
- MHMK – wystawa od 22 września do 23 grudnia 2010: „Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty – Wadów”. mhk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-09)].
- Maria Lempart: Katalog wystawy „Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty – Wadów”. MHMK.pl, 2010. [dostęp 2016-04-14]. (pol.).