Dwór w Jasionie
Dwór w Jasionie – późnobarokowy dwór z końca XVIII wieku znajdujący się w Jasionie w gminie Zbrosławice; współcześnie ruina. Wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego[1].
 nr rej. A/346/60 z 7 marca 1960[1]
| |
 Ruiny dworu w Jasionie (2012) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Główna |
| Styl architektoniczny |
późny barok z elementami klasycystycznymi |
| Inwestor |
Maksymilian Fragstein i Franciszka Tluck |
| Ukończenie budowy |
1799 |
| Zniszczono |
1945, koniec l. 80. XX w. |
| Odbudowano |
1954 |
| Pierwszy właściciel |
Maksymilian Fragstein i Franciszka Tluck |
| Kolejni właściciele |
PGR (od 1954 do l. 80. XX w.) |
Położenie na mapie gminy Zbrosławice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |
 50°28′18,14″N 18°40′30,90″E/50,471706 18,675250
| |
Historia edytuj
Dwór w Jasionie ufundowany został w 1799 roku przez Maksymiliana Fragsteina oraz jego żonę Franciszkę Tluck[2]. W 1880 wokół dworu założono park o powierzchni ok. 2 ha; do dziś znajduje się w nim pomnikowy dąb czerwony o obwodzie 358 cm[3].
Posiadłość została uszkodzona podczas działań wojennych w 1945 roku, gruntownie wyremontowana w 1954. W czasach tzw. Polski Ludowej wykorzystywana przez miejscowe państwowe gospodarstwo rolne. Od końca lat 80. XX wieku dwór jest opuszczony i popadł w ruinę[3].
Architektura edytuj
Budynek wybudowany w stylu późnego baroku z klasycystycznymi detalami. Murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na rzucie prostokąta, dwukondygnacyjny, częściowo podpiwniczony, nakryty był mansardowym dachem z wystawkami[3][4]
Elewacja frontowa siedmioosiowa, z centralnym dwukondygnacjowym ryzalitem, w którym na parterze znajdował się przedsionek, zaś na piętrze kaplica. W elewacji tylnej również obecny ryzalit na osi, przekształcony w wyniku przebudowy w 1954. Układ wnętrz również zmieniony w czasach PRL-u. We wnętrzach obecne były elementy klasycystycznej stolarki[4]. Nad wejściem znajdowała się żeliwna płyta z herbem Fragsteinów i datą budowy; w połowie XX wieku zastąpiona wizerunkiem gołąbka pokoju i datą 1954[5].
Obecnie dwór jest ruiną pozbawioną dachu, stropów oraz wewnętrznych ścian działowych. Z dawnych zdobień elewacji zachowały się jedynie fragmenty kanelowanych lizen w narożnikach oraz prostokątnych obramowań otworów okiennych[4]. Ruinę otacza zaniedbany park oraz zniszczone budynki dawnego folwarku[2][4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych w województwie śląskim. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2018-12-31].
- ↑ a b Rafał Piernikarczyk: Ruina w gąszczu zieleni. [w:] Gość Niedzielny [on-line]. gliwice.gosc.pl, 2012-09-06. [dostęp 2019-03-31]. (pol.).
- ↑ a b c Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XLIV/475/10 Rady Gminy Zbrosławice z dnia 24 czerwca 2010r. – Plan Odnowy Miejscowości Jasiona na lata 2010–2017. bip.zbroslawice.pl, 2010-06-24. [dostęp 2019-03-31].
- ↑ a b c d Jasiona. palaceslaska.pl. [dostęp 2019-03-31]. (pol.).
- ↑ Arkadiusz Kuzio-Podrucki, Mirosław Ogiński: Rezydencje śląskiej Szlachty – Powiat Tarnogórski, Powiat Lubliniecki, Piekary Śląskie, Bytom. Tarnowskie Góry: Stowarzyszenie Artystów Śląskich StAŚ, 2012. ISBN 978-83-936607-0-4.