Edmund Barton
Edmund Barton (ur. 18 stycznia 1849 w Sydney, zm. 7 stycznia 1920 w Medlow Bath) – australijski polityk i prawnik, pierwszy premier Australii, był także sędzią Sądu Najwyższego.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
18 stycznia 1849 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 stycznia 1920 |
| Premier Australii | |
| Okres |
od 1 stycznia 1901 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
nowy urząd |
| Następca | |
| |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Urodził się w Sydney, gdzie ukończył studia na uniwersytecie i zdał egzamin adwokacki w 1871. W czasie wakacji w 1870 poznał Jane Mason Ross, którą poślubił w 1877. Był dobrym krykiecistą i w późniejszym czasie także sędzią krykietowym.
Jego kariera polityczna nierozerwalnie wiąże się z tym sportem. Był jednym z dwóch sędziów w czasie słynnego w Australii meczu pomiędzy drużyną Nowej Południowej Walii i Anglii w 1879, kiedy to kontrowersyjna decyzja drugiego sędziego doprowadziła do pierwszych w historii zamieszek krykietowych (tzw. zamieszki w Sydney). Dzięki staraniom i szybkim mediacjom Bartona dość szybko i skutecznie udało się zażegnać zaistniałą sytuację konfliktową, a cała sprawa przyniosła mu wiele rozgłosu i pomogła w wyborach do lokalnego, stanowego parlamentu gdzie zasiadał w latach 1879–1898.
Był zwolennikiem federacji wszystkich stanów Australii (wówczas jeszcze kolonii brytyjskiej) w jednolite państwo i jednym ze współautorów ustawy konstytucyjnej która została przedstawiona parlamentowi brytyjskiemu w 1899. Po zjednoczeniu wszystkich stanów i powstaniu państwa Australijskiego w 1901 został pierwszym premierem tego kraju, piastował tę funkcję do 1903[1].
Pierwszym aktem ustanowionym przez rząd Bartona był tzw. Immigration Restriction Act, który zapoczątkował oficjalnie „politykę białej Australii” – w ramach restrykcyjnych zasad emigracji w Australii mogły się osiedlić wyłącznie osoby rasy białej. W praktycznie niezmienionej formie polityka ta przetrwała do lat 50. XX wieku. W 1902 otrzymał tytuł szlachecki i Krzyż Wielki Orderu św. Michała i św. Jerzego z rąk króla Wielkiej Brytanii, a w 1903 został sędzią australijskiego Sądu Najwyższego.
Miał czterech synów i dwie córki.
Przypisy edytuj
- ↑ Oxford. Ilustrowana encyklopedia uniwersalna. Historia świata od 1800 roku do współczesności, red. H. Judge, Warszawa 1998, s. 34.
Zobacz też edytuj
Bibliografia edytuj
- Martha Rutledge: Barton, Sir Edmund (Toby) (1849–1920). [w:] Australian Dictionary of Biography, Vol. 7 [on-line]. Australian National University, 1979. [dostęp 2014-02-02]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Biografia na stronie Biblioteki Narodowej Australii. nla.gov.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-23)]. (ang.)
- Archiwum Bartona (Barton Papers) – wersja elektroniczna w serwisie Biblioteki Narodowej Australii [dostęp 16.08.08] (ang.)