Efekt Lombarda
Efekt Lombarda lub refleks Lombarda – niezamierzona tendencja mówiącego do zwiększenia natężenia głosu w celu poprawienia słyszalności przy mówieniu w głośnym otoczeniu[2]. Zmiana ta obejmuje nie tylko głośność, ale także inne cechy akustyczne takie jak tonacja oraz tempo i czas trwania sylab[3][4]. Jest to efekt kompensujący, który podwyższa stosunek sygnału do szumu (SNR, ang. signal-to-noise ratio) wymawianych słów.
Efekt ten został odkryty w 1909 przez Étienne Lombarda, francuskiego otolaryngologa[5][2].
Mowa lombardzka edytuj
Przy porównaniu mowy nagranej w towarzystwie hałasu oraz mowy nagranej w ciszy i odsłuchanej przy hałasach maskujących, ta pierwsza jest rozumiana z reguły lepiej. Różnice pomiędzy mową normalną a lombardzką zawierają[3][4]:
- wzrost fonetycznej częstotliwości podstawowej,
- przesunięcie energii z pasma niskich częstotliwości w kierunku pasm częstotliwości średnich i wysokich,
- wzrost natężenia dźwięku,
- wzrost czasu trwania samogłosek,
- nachylenie spektrum (ang. spectral tilting),
- przesunięcie centralnych częstotliwości formantów F1 (przede wszystkim) i F2,
- czas trwania słów przenoszących treść w porównaniu ze słowami funkcyjnymi jest przedłużony w większym stopniu[6],
- wydatniejsze ruchy mięśni twarzy, lecz nie pomagają one w takim stopniu jak ww. zmiany[7].
Powyższe zmiany nie mogą być kontrolowane przez nakazanie osobie mówiącej, aby mówić tak jak w cichym otoczeniu, jednak może zostać to wyuczone[8].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Slabbekoorn H, Peet M. (2003). Birds sing at a higher pitch in urban noise. Nature. 424(6946):267.
- ↑ a b Lane H, Tranel B. (1971). The Lombard sign and the role of hearing in speech. J Speech Hear Res 14:677-709. abstract.
- ↑ a b Junqua JC. (1993). The Lombard reflex and its role on human listeners and automatic speech recognizers. J Acoust Soc Am. Jan;93(1):510-24. .
- ↑ a b Summers WV, Pisoni DB, Bernacki RH, Pedlow RI, Stokes MA. (1988). Effects of noise on speech production: acoustic and perceptual analyses. J Acoust Soc Am. 84(3):917-28. .
- ↑ É. Lombard (1911), „Le signe de l’élévation de la voix”, Annales des Maladies de L’Oreille et du Larynx, Vol. XXXVII, No. 2, s. 101–119.
- ↑ Patel R, Schell KW. (2008). The influence of linguistic content on the Lombard effect. J Speech Lang Hear Res. 51(1):209-20. .
- ↑ Vatikiotis-Bateson E, Chung V, Lutz K, Mirante N, Otten J, Tan J. (2006) Auditory, but perhaps not visual, processing of Lombard speech. J. Acoust. Soc. Am. 119: 3444. abstract.
- ↑ Pick HL Jr, Siegel GM, Fox PW, Garber SR, Kearney JK. (1989). Inhibiting the Lombard effect. J Acoust Soc Am. 85(2):894-900.