Entyloma calendulae
Entyloma calendulae (Oudem.) de Bary – gatunek podstawczaków należący do rodziny Entylomataceae[1]. Grzyb mikroskopijny, pasożyt niektórych roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae)[2].
.JPG) Porażony liść nagietka | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Entyloma calendulae |
| Nazwa systematyczna | |
| Entyloma calendulae (Oudem.) de Bary Bot. Ztg. 32(7): 105 (1874) | |
.JPG)
Systematyka
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entyloma, Entylomataceae, Entylomatales, Exobasidiomycetidae, Exobasidiomycetes, Ustilaginomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1873 r. Anthonie Cornelis Oudemans nadając mu nazwę Protomyces calendulae. Obecną nazwę nadał mu Anton de Bary w 1874 r.[1]
Charakterystyka
edytujEntyloma calendulae na porażonych liściach powoduje powstawanie okrągławych plam o średnicy do 5 mm, początkowo ciemnozielonych, potem żółknących, w końcu brunatnych. Bardzo często mają czerwoną obwódkę, pod światło wyglądają jak czerwone. Początkowo są płaskie, w stadium dojrzałym wypukłe. Często plamy zlewają się z sobą. Rośliny ulegają lekkiemu tylko porażeniu, przy dobrych warunkach glebowych zakwitają i osiągają normalne wymiary. W plamach tych, na liściach, a także na liścieniach, tworzą się skupiska kulistych, gładkich zarodników o wymiarach 8–15 µm i barwie od jasnożółtej do żółtobrunatnej[3]. Mają gładkie, dwuwarstwowe, nierówne, najgrubsze na rogach ściany o grubości 1–4 µm[4]. Zarodniki zaraz po dojrzeniu kiełkują wewnątrz liści tworząc zazwyczaj jednokomórkową, rzadziej dwu lub trzy-komórkową przedgrzybnię. Na jej szczycie powstają szerokie sporydia, które łatwo odpadają i dochodzi między nimi do zapłodnienia, po którym wyrasta dwujądrowa grzybnia dokonująca infekcji młodych liści. Wrasta do nich przez aparat szparkowy i rozrasta się w miękiszu gąbczastym dolnej strony liści[3]. Zimuje w szczątkach roślin i glebie[4] oraz na samosiewach[5].
Znane jest występowanie Entyloma calendulae w Ameryce Północnej (USA, Kanada), Europie, Australii, na Nowej Zelandii[6] i w Ameryce Południowej (Argentyna, Chile, Urugwaj)[5]. W Polsce znany był już w 1889 r.[3] Podano wiele jego stanowisk[7].
Jest wąskim oligofagiem pasożytującym na niektórych gatunkach roślin z rodziny astrowatych. Jego żywicielami są nagietki Calendula (nagietek polny C. arvensis, nagietek lekarski C. officinalis, nagietek drewniejący C.suffruticosa), różne gatunki dimorfoteki Dimorphoteca[2] i kosmosu Cosmos[8].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-11-21].
- ↑ a b Entyloma calendulae [online], Plant Parasites of Europe [dostęp 2022-11-21].
- ↑ a b c Sprawozdanie Komisji Fizjograficznej obejmujące pogląd na czynności dokonane w ciągu roku 1938, t. 73, Materiały do fizjografii kraju, Kraków 1938 [dostęp 2022-11-21].
- ↑ a b Janusz Błaszkowki, Mariusz Tadych, Tadeusz Madej, Przewodnik do ćwiczeń z fitopatologii, Szczecin: wyd. AR w Szczecinie, 1999, ISBN 83-87327-23-9.
- ↑ a b Entyloma calendulae [online], Descriptions of Fungi and Bacteria, październik 1994 [dostęp 2022-11-21].
- ↑ Występowanie Entyloma calendulae na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-11-21].
- ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4.
- ↑ Cosmos – Entyloma (White Smut) [online], UMass Extension Greenhouse Crops and Floriculture Program [dostęp 2022-11-21].